نگاهی به مراسم گِل‌ ها کُنی در شهر مُجِن شاهرود/آیینی به رنگ و بوی بهار

به گزارش خبرنگار مهر، "گل هاکنی" رسمی در استقبال از سال نو و بهار طبیعت است که با انجام آن خانه های کاهگلی اهالی مجن رنگ و نمایی تازه می گیرد.

زنان در آخرین روزهای اسفند ماه بطور جمعی و با نشاط و شادی به ارتفاعات حومه شهر رفته و اقدام به تهیه خاک سفید و قرمز کرده و با همیاری یکدیگر دیوارهای خانه های خود را در پیشواز از سال نو نمایی تازه می بخشند.

 مجن یکی از شهرهای کوهستانی و زیبا در شهرستان شاهرود به ماسوله کویر نیز مشهور است؛ این شهر پلکانی شکل از آب و هوای مناسب و تابستان های معتدل بر خوردار است.

ساخت مسکن در بافت قدیم شهر به گونه ای است که حیاط هر خانه بام خانه پایینی محسوب می شود که استفاده از مصالح سنتی همچون خشت، سنگ و کاه گل در زیبایی بافت با ارزش این شهر افزوده است.

بنابر رسمی کهن همه ساله در آخرین روزهای اسفند ماه زنان ساکن در بافت قدیم این شهر اقدام به مالیدن دوغابی از گل به نمای کاه گلی خانه های خود می کنند که این امر به جهت تجدید نمای داخلی و بیرونی خانه صورت گرفته و از وظایف زنان بشمار می رود.

زنان مجنی غالباً برای نمای دیوارهای داخلی خانه از خاک سفید(گِلو) استفاده کرده و غالباً یک متر پایین دیوار را گل سرخ می مالند.

دیوارهای بیرونی نیز برخی دو رنگ (بالاسفید-پایین قرمز) و برخی نیز کاملاً با گل قرمز رنگ، جلوه می گیرد، انجام این کار مستلزم تهیه گل گلو(سفید) و گل سرخ(سرخو) از ارتفاعات پیرامون شهر است.

این کار نشان از کدبانو گری و سلیقه زنان داشته و موجبات تحسین ایشان در نزد شوهر و دیگر اقوام و آشنایان را فراهم می آورد.

مجنی ها در اصطلاح محلی گِل مالیدن به دیوار خانه را " گِل هاکُنی" می گویند که همیاری زنان در انجام این کار از آداب نیک و معمول شهر مجن است.

قدمت این رسم بنا به گفته کهنسالان شهر مجن بالغ بر سیصد سال است، پیرزنان مجنی "گل هاکنی" مادر بزرگان خود و انجام آن را در دوره های قبل را به یاد دارند.

به دلیل اهمیت این آیین سنتی، گل هاکنی در بهمن ماه 1391 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید.

گزارش از فاطمه قلی‌پور کالمرزی

عکس از علیرضا اسلام‌پناه