به گزارش خبرنگار مهر، نشست پژوهشی ادبیات پایداری و انقلاب اسلامی صبح امروز چهارشنبه 28 فروردین در تالار مهر حوزه هنری و با حضور علیرضا کمره‌ای، حمیدرضا شاه‌آبادی و احد گودرزیانی برگزار شد.
در این نشست علیرضا کمره‌ای در سخنانی به اشاره به پنجاهمین سالگرد آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) به حوزه هنری و فعالیت‌های آن اشاره کرد و گفت: وقتی درباره حوزه هنر و اندیشه اسلامی حرف می‌زنیم باید از افرادی چون شهید سیدمرتضی آوینی یاد کنیم که شاید شهرتش باعث ناشناخته ماندنش شد و یا یاد کنیم از افرادی چون مرحوم محمد مددپور، ابوالفضل عالی، قیصر امین‌پور، سیدحسن حسینی، حسین حداد و داوود بختیاری دانشور.
وی ادامه داد: هستی حوزه هنر و اندیشه اسلامی در چهار موضوع خلاصه می‌شود؛ نخست هنر دینی، دوم هنر اسلامی، سوم هنر انقلابی و در نهایت هنر انقلاب اسلامی. از نظر من مهم‌ترین فعالیت حوزه هنری باید تولید متن باشد، متنی که انگاره‌ساز، معیار پردازد و مظنه برای دیگران باشد.
کمره‌ای همچنین با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی انجام شده در حوز هنری افزود: به باور من در حوزه عملیات اطلاع شناختی هنوز در حوزه هنری ضعف داریم و باید برای ساماندهی، شناسایی و عرضه اطلاعات به داخل و خارج حوزه هنری به ویژه در ساختار و نظام آموزشی کشور بیشتر تلاش شود.
این محقق و تاریخ‌پژوه در ادامه اشاره به فعالیت‌های حوزه هنری در امر انتشار کتاب گفت: به نظرم انتشارات حوزه هنری در سال‌های اخیر ویترین و محل شناسایی حوزه بوده است، اما اگر نطنز هسته‌ای فرهنگی بخواهد در حوزه هنری ایجاد شود باید حوزه در چارچوب‌ها و ساختارهای خودش بازنگری و خود را از نو بسازد که در این راه برپایی نشست‌های علمی، گفتگو و مباحثه می‌تواند در مد نظر قرار بگیرد.
وی همچنین افزود: در بخش ادبیات پایداری در سال‌های اخیر فعالیت‌های زیادی انجام شده است، اما بسیاری از آنها به متن تبدیل نشده‌اند و چرایی آن هم قابل پیگیری است.
کمره‌ای در ادامه با اشاره به ادبیات انقلاب اسلامی گفت: وقتی از ادب انقلاب اسلامی حرف می‌زنیم، باید قبل از هر چیز بگوییم این کلمه چه معنایی دارد؛ چون تنها در مورد عبارت «ادب» از این کلمه می‌توان یک کتاب نوشت. در گذشته این کلمه به اخلاقیات تعبیر می‌شده است و ما را با آن به سوی انسانی بهتر بودن دعوت می‌کرده‌اند پس برای استفاده از آن در عبارت ادبیات پایداری و انقلاب هم باید به زیرساخت‌های معنایی آن توجه داشت.
وی ادامه داد: ادبیات انقلاب از خردادماه سال 42 آغاز شده و تا امروز نیز ادامه دارد. خردادماه 42 مبداء تولید ادبیات شفاهی انقلاب اسلامی بود، دوره‌ای که در آن برخی افراد از زبان و شیوه گفتار ادبی برای بیان منویاتشان بهره بردند که نمونه‌اش را در سخنرانی‌های دکتر شریعتی می‌شود دید و حتی رگه‌هایی از شکل گیری ادبیات انقلابی را در آن سال‌ها می‌شد در جریان 10 شب ادبی که انجمن فرهنگی ایران و آلمان برگزار کرد جستجو کرد و یا حتی در میان متن‌ها و نوشته‌های محمود حکیمی.
کمره‌ای ادامه داد: بخش بعدی ادبیات انقلاب اسلامی به سال 57 مرتبط بوده و بخش بعدی هم از سال 59 تا 67 و در نهایت از سال 67 تا به امروز. نکته‌ای که در اینجا باید توجه داشت این است که تاریخ ادبیات نویسی در ایران هیچگاه خالص ایرانی نبوده است. نخستین کسی که تاریخ ادبیات ایران را می‌نویسد، ادوارد براون است و پس از او نیز فعالیتش مبنای کار ذبیح‌الله صفا قرار می‌گیرد و این به اعتقاد من یعنی ما نه تنها در حوزه ادبیات انقلاب که در حوزه ادبیات کهن ایران نیز به بازتحقیق و بازتالیف منابع از منظر و نگاه امروزی‌مان نیاز داریم و نباید بودن برخی منابع ما را از ایجا منابع تازه سیر کند.
این تاریخ پژوه افزود: این روزها ما گُم‌بود اطلاعات داریم و نه کمبود اطلاعات و به همین خاطر حتی اثری که یک دوره تاریخ ادبیات انقلاب اسلامی را در خود گردآوری کرده و آن را قابل ارائه به مخاطبان کرده باشد در دستمان نیست.
کمره‌ای در ادامه به گونه ادبی خاطره اشاره کرد و گفت: خاطره نوعی ادبیات است که در مرز میان شعر و داستان مانده است. خاطره گویی و خاطره نویسی در ادبیات ما آبشخورهای زیادی دارند و همان سوابق تاریخ و علاقه ما به روایت شفاهی است که امروزه هم ما را به این نوع آثار علاقه‌مند کرده است. به نظر می‌رسد بتوان گفت که بعد از شعر، خاطره مطرح‌ترین گونه ادبی قابل طرح در حوزه ادبیات دفاع مقدس باشد که از منظر محتوا و ظاهر و زیباشناختی قابل توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر به دلیل اینکه خاطره متنی است که خوانش آن میان عوام و خواص در ایران با اقبال روبرو بوده است، آثار خاطره‌گون نیز توانسته میان صنوف مختلف علاقه‌مندان به خاطره پیوند برقرار کند.
وی همچنین با اشاره به آثار شاخص ادبیات خاطره در گونه دفاع مقدس گفت: کتاب‌هایی مانند «دا» به این خاطر مورد اقبال قرار می‌گیرد که با زیرساخت‌های ژانری که متعلق به آن هستند، بیگانه نیستند و در واقع متن کتاب با زیرساخت‌های فکری، فرهنگی و دینی مخاطبانش پیوند دارد. از سوی دیگر چون اثری مانند «دا» توانست جنبه‌های متعدد مواجهه انسان با یک بحران را به تصویر بکشد و خرمشهر را مانند نمادی برای همه ما ترسیم کند، مورد اقبال و حتی توجه برای ترجمه قرار می‌گیرد.
نظر شما