بارندگی‌ها تاثیری در افزایش آب دریاچه ارومیه ندارد/ وضعیت همچنان بحرانی است

به گزارش خبرنگار مهر، در ماه های اخیر با افزایش میزان بارندگی ها، امیدهای زیادی برای مردم و مسئولان در زمینه بهبود شرایط بحرانی دریاچه ارومیه ایجاد شد ولی کارشناسان با اعلام اینکه این بارندگی ها تاثیری در وضعیت دریاچه ندارد آب پاکی را روی دست همه ریختند تا نگرانی ها همچنان به قوت خود باقی بمانند.

کارشناسان حوزه آب استان نسبت به بالا بودن مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز هشدار داده و اعلام کردند اگر برای این امر چاره اندیشی نشود با بی تاثیر بودن میزان بارندگی ها باید منتظر فاجعه خشک شدن بیشتر دریاچه نیز باشیم.

این کارشناسان مصرف بالای آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی به همراه عدم مدیریت صنایع آب بر در دریاچه را از مهمترین دلایل شرایط به وجود آمده برای این زیست بوم عنوان می کنند، این در حالی است که دلایل مذکور از سوی کارشناسان بخش کشاورزی به شدت تکذیب می شود.

از بیش از 16 سال پیش تاکنون دریاچه ارومیه آهنگ خشک شدن را طی می کند که یک دهه این 16 سال به توجهی مسئولان گذشت تا اینکه در سالهای اخیر همایش های بین المللی، ملی و استانی برگزار شد حتی شورای منطقه ای مدیریت حوضه آبخیز دریاچه ارومیه نیز تشکیل و طرح های مختلفی در این سالها تدوین شد ولی با گذشت این همه سال هنوز مسئولان و کارشناسان اندر خم یک کوچه اند چرا که آمارها، طرح ها و نظرات کارشناسی تفاوت های فاحشی با یکدیگر دارند.

برخی کارشناسان پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی و مصرف بالای این بخش و کارشناسان حوزه کشاورزی سدها را از عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان می کنند. این در حالی است که هنوز با گذشت این همه مدت و برگزاری سمینارها و همایش ها هنوز مسئولان به نظر واحد و راهکارهای عملی تر برای حل هرچه سریعتر این بحران نرسیده اند.

مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه بسیار بالاست

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع اب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی معتقد است میزان مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه بالا و راندمان این بخش بسیار پایین است در این راستا منابع آبی این حوضه در بخش های مختلف به ویژه کشاورزی باید مدیریت شود.

مهرنگ دوستی رضایی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: براساس مطالعات و تصاویر ماهواره ای به دست آمده در حوضه دریاچه ارومیه (استان آذربایجان غربی) اراضی کشاورزی از 200 هزار هکتار به 380 هزار هکتار رسیده است یعنی تنها 100 هزار هکتار اراضی آبی کشاورزی استان در سالهای اخیر افزایش داشته است.

وی اضافه کرد: با وجود افزایش 100 هزار هکتاری متاسفانه میزان مصرف آب در این بخش افزایش زیادی پیدا کرده است که نشان دهنده عدم فرهنگ سازی و آموزش ویژه کشاورزان برای مصرف بهینه آب است با وجود ارائه طرح های معتدد تاکنون هیچ طرحی در این زمینه و ارتقای سطح فرهنگ کشاورزان رائه نشده است.

دوستی رضایی در ادامه خواستار مدیریت صنایع آب بر به ویژه در بخش کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه شد و گفت:  ایجاد کارخانه قند در حوضه دریاچه ارومیه کشت چغندر قند در منطقه را می طلبد و به این وسیله کشت چغندر قند تحمیل می شود.

رژیم بارندگی ها در سالهای اخیر به شدت تغییر کرده است

دوستی رضایی در ادامه از تغییر رژیم بارندگی ها در سالهای اخیر نیز خبر داد و گفت: در کنار مصرف بالای بخش کشاورزی متاسفانه رژیم بارش ها در سالهای اخیر نیز تغییر کرده  و بارندگی هایی که منجر به تشکیل روان آب شود بسیار کم شده است.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی ادامه داد: در سالهای اخیر میزان بارش های کمتر از پنج میلیمتر فراوانی زیادی داشته  ولی بارش هایی که منجر به روان آب شوند روبه کاهش بوده است.

دوستی رضایی همچنین با بیان اینکه تداوم بارندگی ها در حوضه دریاچه ارومیه کم شده است افزود: این درحالی است متاسفانه ذخایر برفی نیز کاهش زیادی داشته است.

وی گفت: امسال با وجود بارندگی های خوب نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل میزان ذخایر برفی اسفند ماه سال 91  چیزی حدود 260 میلیون متر مکعب کاهش یافته است این در حالی است که سال آبی گذشته میزان ذخایر برفی یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعب بود.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی یاد آور شد: میزان ذخایر برفی در حوضه زرینه رود از منابع آبی مهم دریاچه ارومیه تا پنج برابر در سال آبی جاری کاهش داشته است.

کاهش 10 درصدی بارندگی ها در مقایسه با درازمدت

دوستی رضایی در ادامه با بیان اینکه میزان بارندگی تا 30 اردیبهشت ماه سال آبی جاری در کل حوضه دریاچه ارومیه 275 میلیمتر بود در مقایسه با مدت زمان مشابه قبل 248 میلیمتر 11 درصد افزایش نشان می دهد افزود: این در حالی است که میزان بارندگی در مقایسه با درازمدت 10 درصد کاهش داشته است.

وی با اشاره به اینکه حجم مخازن سدها نسبت به مشابه سال قبل پنج درصد کاهش و ورودی به مخازن سدها نسبت به سال گذشته 57 درصد کاهش نشان می دهد اعلام کرد: میزان بارندگی در محدوده حوضه دریاچه ارومیه در استان سالجاری 349 میلیمتر و در مدت زمان مشابه پارسال 251 میلیمتر بود در حالی که میزان بارندگی در مدت زمان مشابه درازمدت 319 میلیمتر برآور شده است.

دوستی رضایی تراز آب دریاچه ارومیه را در حال حاضر 1271.06 متر عنوان کرد و افزود: تراز آب دریاچه نسبت به حداقل تراز سال گذشته 46 سانتیمتر افزایش اما نسبت به حداقل تراز مشابه پارسال 24 سانتیمتر کاهش دارد.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی حجم ورودی به دریاچه ارومیه از 9 رودخانه اصلی حوضه دریاچه ارومیه در محدوده استان را تا پایان فروردین ماه سالجاری 700 میلیون مترمکعب اعلام کرد.

وی همچنین با بیان اینکه دریاچه ارومیه 26 میلیارد مترمکعب کسری آب دارد گفت: در حال حاضر شاهد انتقال آب از زرینه رود که یکی از شاخه های مهم تامین آب دریاچه ارومیه به شمار می رود به تبریز هستیم که این امر 3 میلیارد مترمکعب از 26 میلیارد مترکعب کسری آب را به خود اختصاص داده است.

دریاچه ارومیه را به عنوان مصرف کننده آب حساب کنیم

دوستی رضایی با بیان اینکه در بازه های زمانی سال 76 تاکنون که دریاچه روند خشک شدن را گرفته است 40 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه منتقل شده است، افزود: روند خشک شدن دریاچه ارومیه در شرایطی است که متاسفانه تبخیر آب به دلیل وسعت 550 هزار هکتاری و عمق 6 متر آب بالاست در حالی که در سالهای اخیر 40 میلیارد مترمکعب آب به آن منتقل شده در صورتی که باید 66.5 میلیارد مترمکعب وارد می شد یعنی ما نتوانستیم در این سالها 26 میلیارد مترمکعب کسری آب دریاچه ارومیه را جبران کنیم.

وی با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه نیز همانند بخش کشاورزی که در مجموع 600 هزار هکتار وسعت دارد به عنوان یک مصرف کننده تلقی شود گفت: باید با مدیریت منابع آب در بخش های مختلف به ویژه بخش کشاورزی نیاز آن را تامین کنیم.

کارشناسان بخش کشاورزی با رد اظهارات کارشناسان آب در زمینه تاثیر کشاورزی بر وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه خواستار ارائه طرح های عملی برای نجات دریاچه ارومیه هستند.

پارک ملی دریاچه ارومیه یکی از ۵۹ ذخیره گاه طبیعی محیط زیست جهان است که به دلیل طبیعت مناسب برای زیست دائمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و نادر جهان و زیبایی های طبیعی سواحل و جزایر آن از سوی یونسکو به عنوان یک ذخیره گاه بیوسفری در جهان شناخته شده است.

از سال آبی 75 – 74 تاکنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه ارومیه سیر نزولی پیدا کرده و در طول سالهای اخیر آب به بحرانی ترین وضعیت خود رسیده که این امر حیات تنها موجود آن را نیز با خطر جدی مواجه کرده، به همین دلیل نیاز به یک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات این اکوسیستم با ارزش و بحران زده است.

در گزارش بعدی دلایل و تاثیر بخش کشاورزی بر دریاچه ارومیه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
..................................................
گزارش : سکینه اسمی