به گزارش خبرنگار مهر، روز جهانی محیط زیست روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط زیست و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری، به عنوان روز میحط زیست انتخاب شده‌است. این روز پنجم ژوئن هرسال است. رشد روزافزون آلودگی و تخریب محیط‌زیست و بروز بحران‌های پی در پی زیست محیطی باعث شد دولت‌ها به طور جدی به تکاپو افتاده تا چاره‌ایی بیندیشند. اراده جهانی برای حفاظت محیط زیست با تشکیل نخستین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست که به کنوانسیون استکهلم معروف است، در سال ۱۹۷۲ در سوئد جنبه کاربردی پیدا کرد. در این سال مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب ماده‌ای، ۵ ژوئن را روز جهانی محیط زیست اعلام کرد. تا پیش از آن تاریخ، هرگز رهبران همه کشورهای موجود در پنج قاره جهان اینگونه به دور یک میزفراخوانده نشده بودند تا در باره موضوعی که ظاهراً نه رنگ سیاست دارد، نه رنگ اقتصاد و نه رنگ جنگ، با هم به مذاکره و تعامل بپردازند. زیرا همه دریافته بودند که اگر به ملاحظات محیط زیستی توجهی درخور نشود، پیامدهایش نه تنها در حوزه اقتصاد و سیاست آشکار خواهد شد، بلکه بسیاری از مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه را نیز دستخوش تغییر کرده و درنهایت می‌تواند منجر به بروز جنگ‌هایی ویرانگر شود؛ جنگ‌هایی که یکی از شاخه‌های مشهورترش که در آفریقا، خاورمیانه و آمریکا هم نمود یافته، جنگ آب است. در ایران از پنجم ژوئن هر سال هفته ای برای بزرگداشت محیط زیست در نظرگرفته می شود که امسال این هفته با آخرین هفته از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری همزمان شده و به رغم اینکه در حال حاضر محیط زیست یکی از چالش برانگیز ترین موضوعات در سراسر جهان است و در ایران نیز مشکلات زیست محیطی هر روز شکل ملموس تری به خود می گیرد اما در این روز های پایانی انتخابات هم هنوز برنامه مشخصی از سوی کاندیداها در زمینه محیط زیست ارائه نشده و در حقیقت تکرار برخی بدیهیات در خصوص اهمیت جایگاه محیط زیست یا راه حل ها و وعده های تکرار شده و کلی برای حل مسائلی چون آلودگی هوا یا خشکی دریاچه ارومیه نشانگر عدم تمرکز راهگشای کاندیداها بر مسئله محیط زیست است.
به مناسبت فرا رسیدن هفته محیط زیست و ودر واپسین روز های یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با عضو هیات علمی موسسه جنگلها و مراتع در خصوص مهمترین معضلات حال حاضر کشور و انتظارات این فعال محیط زیست از کاندیداهای ریاست جمهوری به گفتگو نشسته ایم که در پی می آید.
هشدار فائو نسبت به هدر رفت نیمی از تولیدات سالانه غذایی جهان
عضو هیأت علمی موسسه جنگل و مرتع با اشاره به شعار امسال روز جهانی محیط زیست که بر درست مصرف کردن منابع غذایی تأکید می کندمی گوید:امسال یعنی 41 سال پس از ماجرای استکهلم و سخنرانی تاریخی اسکندر فیروز، نخستین رییس سازمان محیط زیست و ایده توسعه پایداری که او در آن کنفرانس مطرح کرد شعار روز جهانی محیط زیست، همانا چیزی نیست جز برگردانی کوتاه و مختصر از همان هشداری که آن شخصیت ممتاز ایرانی در کنفرانس استکهلم مطرح کرده بود؛ این که اگر به صورت عقلایی از منابع موجود در کره زمین بهره نبریم، ممکن است روزی را درک کنیم که دیگر چیزی برای از دست دادن نداشته باشیم. چنین است که امسال سازمان ملل متحد تأکید کرده است باید به سمت کاهش ضایعات مواد غذایی حرکت کنیم، اگر می‌خواهیم که همچنان در زمینی زندگی کنیم که برخوردار از مواهبی طبیعی و زندگی‌ساز باشد.
به گفته محمد درویش، این که سازمان خواربار کشاورزی (فائو) در گزارش سال 2011 خود، اعتراف کرد که یک سوم از مجموع مواد غذایی تولید شده در هر سال قبل از استفاده نابود می‌شود و این که در ژانویه 2013 اعلام شد که رقم یک سوم، اینک به نصف افزایش یافته و حدود 2 میلیاردتن از مجموع 4 میلیارد تن تولیدات سالانه غذایی جهان، عملاً بلااستفاده مانده و از میان می‌رود، بزرگترین هشداری است که همه باید متوجه زنهار نهفته در آن باشیم.
او به بلاهایی که امروز در جهان به خاطر افزایش تولید مواد غذایی و خودکفایی در محصولات کشاورزی، بر سر رودخانه‌ها، جنگلها، مراتع و تالاب‌ها می‌آید اشاره می کند: در هفته محیط زیست، خوب است که کاندیدها برنامه یا برنامه‌هایی را که در این زمینه تدارک دیده‌اند اعلام کنند.
رتبه محیط زیست ایران در میان 20 کشور نهایی در جهان
درویش با بیان اینکه عملکرد بخش دولت در حوزه محیط زیست، قابل دفاع نیست و کسب رتبه 114 از بین حدود 130 کشور مورد بررسی در آخرین رتبه‌بندی معتبر بین‌المللی (مربوط به سال 2012)، خود گویای این واقعیت است می گوید: رییس جمهوری که قرار است نامش از صندوق‌های آرا در بیست و چهارمین روز خرداد 1392 به درآید، باید شفاف و دقیق هم بداند که چرا ایران به چنین رتبه‌ای سقوط کرده و هم آن که بگوید چه برنامه‌ای به منظور ارتقای دوباره منزلت محیط زیستی وطن دارد.
به اعتقاد او، مهمترین تهدیدی که در حال حاضرنفس طبیعت ایران را به شماره انداخته، بی‌شک روند شتابان و نگران کننده کاهش سطح آب در اغلب آبخوان‌های کشور است؛ روندی که منجر به بروز پدیده‌ی مرگبار و غیرقابل برگشت نشست زمین، خودسوزی و پدیدار شدن فروچاله در بسیاری از مناطقی است که تا یک دهه پیش، هرگز چنین آثار پس‌رونده‌ای در آنها مشاهده نشده بود.
کاهش 2 متری سطح آب در بیش از 70 دشت اصلی کشور
آنطور که این استاد دانشگاه می گوید: رییس جمهور آینده باید بداند که وقتی شرکت مدیریت منابع آب کشور از نرخ منفی 2 متر کاهش سالانه سطح آب در بیش از هفتاد دشت اصلی کشور خبر می‌دهد، در حقیقت دارد به شکست نحوه کنونی مدیریت آب بر سرزمین اعتراف می‌کند.
درویش معتقد است: مرد شماره یک ساختمان پاستور باید بداند که چرا به رغم نزدیک به دو برابر شدن تعداد چاه‌های حفر شده در کشور در طول هفده سال گذشته (1374 الی 1391)، میزان برداشت آب فقط 26 درصد افزایش یافته؛ آن هم 26 درصدی که سبب شده تا تراز منفی بیلان آب در ایران‌زمین، برای نخستین بار از مرز منفی 9 میلیارد متر در سال هم بگذرد. او باید بداند که چرا ایرانیان از سال 1374 تا امروز میلیاردها ریال از سرمایه خود را برای خرید، نصب و راه اندازی بیش از 314 هزار موتور پمپ جدید مصرف کردند، اما متوسط آبدهی هر حلقه چاه را از رقم 147 هزار متر مکعب در سال به نصف (یعنی 77 هزار متر مکعب) کاهش یافته دیدند؟ رییس جمهور باید بداند که این فاجعه یعنی: 4 برابر خسارت و نه دو برابر به اندوخته ملی کشور!
تعهد برای احیا سند آمایش سرزمین
عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل و مرتع تأکید می کند: رییس جمهور آینده باید بداند که وقتی می‌گوییم مجموع علفخواران عمده کشور به حدود 110 هزار رأس کاهش یافته، یعنی چه خطر بزرگی کیفیت حیات در زیست‌گاه‌های طبیعی ایران را نه فقط برای علفخواران که برای همه زیستمندان ساکن در ایران، از جمله انسان‌ها تهدید می‌کند. او باید بداند که مهمترین عامل نگران کننده در تزلزل امنیت غذایی یک سرزمین، تهدید زیگونگی یا تنوع زیستی آن سرزمین است نه صرفاً تحریم‌های اقتصادی انسان‌ساخت. چه اگر چنین واقعیتی را دریابد، هرگز مدیری را برای خود برنمی‌گزیند که از حضور 300 گورخر در منطقه حفاظت شده بهرام گور به عنوان یک مصیبت یاد کند.
به اعتقاداو، رییس دولت یازدهم باید متعهد شود که اگر می‌خواهد از خشکی بلوط‌ها در زاگرس و نابودی بلندمازوها و سرخدارها در هیرکانی؛ از آلودگی هوا، آب و خاک در شمال تا جنوب و از نابودی تالاب‌ها در باختر، مرکز و خاور کشور ممانعت به عمل آورد، باید سند آمایش سرزمین را احیاء کرده و چیدمان توسعه را بر مبنای ملاحظات و موازین منتج از این سند از نو طراحی و به اجرا درآورد. همچنین در مورد مهار طغیان ریزگردها باید متوجه تقویت تعاملات فرامنطقه‌ای جمهوری اسلامی باشد تا از ظرفیت‌های ایجاد شده برای برگشت پایداری اکولوژیکی سرزمین بهره برد.
تسهیل فعالیت تشکل های مردم نهاد زیست محیطی
درویش در پایان یادآور می شود: رییس جمهورآینده باید کمک کند به آسان‌تر شدن فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی و اجازه دهد تا سهم جستارها و تحلیل‌های محیط زیستی در فضای رسانه‌ای کشور افزایش یابد و تلاش کند تا آموزش‌های محیط زیستی به صورتی فراگیر وارد مقاطع ابتدایی و متوسطه در سامانه نظام آموزش و پرورش کشور شود.
نظر شما