طلاي سرخ؛ ظرفيتي مغفول در خراسان شمالي/ زعفران جايگزين گونه هاي پرآب

به گزارش خبرنگار مهر، سابقه كاشت زعفران در ايران به بيش از سه هزار سال پيش باز مي گردد و كشور ما با توليد بيش از 90 درصد از مجموع توليد جهاني اين محصول، در رده نخست كشورهاي توليد كننده زعفران قرار دارد.

زعفران به علت طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فرآورده‌های غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از محصولات گران‌قیمت محسوب مي شود

اين گونه از معدود گیاهانی است که در شرایط سخت زیستی رشد مي كند و مهم تر از همه اين كه نياز آبي آن كم است؛ به همين دليل مرکز اصلی پرورش این گیاه در كشور در مناطق کویری و کم آب جنوب خراسان است.

اگر چه در سال هاي دور كشت زعفران در منطقه شمال خراسان به صورت محدود انجام مي شد اما كاشت گسترده آن در خراسان شمالي از حدود شش سال پيش آغاز شد و اكنون در اين استان در مجموع 597 هكتار مزرعه زعفران وجود دارد كه از اين سطح 430 هكتار بارور و 167 هكتار نيز غيربارور است.

همچنين گفته شده به طور متوسط سالانه پنج تن زعفران از سطح اين مزارع برداشت مي شود.

اين گونه گياهي به دليل آنكه نسبت به سایر محصولات کشاورزی به آب کمتری نیاز دارد، می تواند جایگزین مناسبی برای گونه هاي كشاورزي پرمصرف در استان كم آب خراسان شمالي باشد، علي الخصوص اين كه غالب مناطق استان نيز شرايط تقريبا مساعدي براي كاشت اين گونه گياهي دارند.

زعفران؛ گل سرسبد محصولات كشاورزي مناطق كم آب

يك كارشناس ارشد كشاورزي در گفتگو با خبرنگار مهر، مي گويد: زعفران گیاهی کوچک و چند ساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر از تیره زنبقیان است كه از وسط پیاز و یا قاعده ساقه آن، تعدادی برگ باریک و دراز خارج می‌شوند و سپس از وسط برگ‌ها، ساقه گلدار خارج شده که به یک تا سه گل ختم مي شود.

مسعود گريواني اظهار مي كند: این گیاه رنگی و گران‌بها در دل كوير و مناطق كم آب و خشك رشد مي كند و به همين دليل نيز به آن طلای سرخ و یا طلای کویر مي گويند.

او مي افزايد: از هر ۱۱۰ تا ۱۷۰ گل تازه‌ زعفران حدود يك گرم و از حدود 150 هزار گل، يك كيلوگرم زعفران خشك به دست مي آيد.

گريواني مي گويد: اين محصول در كشورهاي درحال توسعه و توسعه يافته به عنوان طعم دهنده غذايي و رنگ براي پارچه به مقدار زياد مصرف مي شود و علاوه بر اين در طب سنتي نيز كاربرد فراواني دارد.

به گفته وي به دليل محدوديت در كشت و توليد، اين محصول از جمله گران ترين فرآورده هاي كشاورزي به شمار مي رود و به همين دليل نيز در صورت مديريت صحيح كشت و بازاريابي مناسب مي تواند سود سرشاري را عايد توليد كنندگان آن كند.

گريواني اظهار مي كند: با وجود اين امتيازات، كشت زعفران در خراسان شمالي آن چنان رواج ندارد و همان ميزان اندك كشت شده نيز به صورت سنتي كاشت، داشت و برداشت مي شود.

به گفته وي اين شيوه كشت زعفران علاوه بر اين كه دوره مفيد باردهي آن را كاهش مي دهد، بر ميزان توليد و در نهايت سود حاصل نيز تاثير منفي مي گذارد.

اين كارشناس ارشد كشاورزي اظهار مي كند: البته زعفران این استان با توجه به شرایط آب و هوایی در سه معیار کیفیت رنگ، طعم و بو جايگاه مناسب و ويژه اي دارد و در صورت ترويج كاشت آن، مي تواند سهم زيادي در اقتصاد استان و ارزآوري داشته باشد.

گريواني مي افزايد: در اين راستا بايد علاوه بر فعاليت هاي ترويجي براي افزايش سطح كاشت زعفران در خراسان شمالي، انجام اقدامات به زارعی، انتخاب بذر کافی و مناسب، استفاده از کودهای ریزمغذی و استفاده از کودهای آلی همراه با کودهای ماکرو، فسفات، پتاس و ازت در پاییز و ... نيز براي افزايش ميزان توليد در دستور كار قرار گيرد.

توليد سالانه پنج تن زعفران در استان

معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد کشاورزي خراسان شمالي نيز در اين زمينه در گفتگو با خبرنگار مهر، مي گويد: در اين استان در مجموع 597 هكتار مزرعه زعفران وجود دارد كه از اين سطح 430 هكتار بارور و 167 هكتار نيز غيربارور است.

خداداد عابدي اظهار مي كند: برداشت زعفران از نيمه دوم مهر ماه در اين استان آغاز مي شود و امسال با توجه به اين كه 430 هكتار از مزارع زعفران خراسان شمالي بارور بود، پيش بيني مي شود در مجموع پنج هزار تن زعفران از اين سطح برداشت شود.

او مي افزايد: زعفران كشت شده در خراسان شمالي از نوع پياز ايراني است كه پنج سال پيش از خراسان رضوي وارد و كاشت آن در استان ترويج شد.

عابدي مي گويد: البته اكنون پياز زعفران در داخل استان نيز توليد مي شود اما به علت اين كه غالب کشت زعفران در خراسان شمالی به صورت سنتی است؛ دوره مفید باردهی این محصول نيز حداكثر پنج تا شش سال است.

وي اضافه مي كند: با اين وجود امسال ميزان توليد زعفران در استان به نسبت پارسال افزايش يافته به گونه اي كه پارسال از سطح 600 هکتار اراضی زعفران خراسان شمالی دو تن محصول برداشت شد اما امسال اين ميزان به پنج تن افزايش يافته است.

عابدي اظهار مي كند: شهرستان فاروج با 400 هكتار مزرعه زعفران بیشترین سطح زیر کشت اين محصول در خراسان شمالی را به خود اختصاص داده و از طرف ديگر هم میانگین تولید سرگل زعفران در فاروج پنج کیلوگرم در هکتار است.

به گفته وي پس از شهرستان فاروج در خراسان شمالي، شهرستان اسفراين با 120 هكتار مزرعه زعفران، در رده دوم قرار دارد و شهرستان شيروان نيز سومين توليد كننده محصول زعفران در خراسان شمالي محسوب مي شود.