تهدید حریم مرکزی ارگ بم به دلیل ایجاد محله زاغه نشین / بی توجهی به هشدار یونسکو و ایکوموس

به گزارش خبرنگار مهر، اثر میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن پس از زلزله ای که سال 82 اتفاق افتاد، در فهرست میراث در خطر قرار گرفت.  پس از آن تلاشهایی شد تا مرمت و بازسازی بخش های از بین رفته آن انجام شود. تا اینکه در سال 90 دو نفر از کارشناسان ایکوموس و یونسکو برای بررسی وضعیت میراث بم به استان کرمان سفر کردند تا شرایط خروج این اثر را از فهرست میراث در خطر بررسی کنند.

آنها در مدت سفرشان اعلام کردند که پمپ بنزین ساخته شده در حریم اثر خدشه وارد کرده و باید سریعا برچیده شود. نکته دیگری که آنها خواستار رسیدگی شدند، وجود محله زاغه نشینها در حریم این اثر جهانی بود.

زاغه نشینی در حریم اثر جهانی بم و گسل زلزله

این محله که در میان اهالی شهر بم به محله قشمی یا زاغه نشین ها شهرت دارد توسط گروهی از مهاجران شهرهای مجاور بم و اهالی زلزله زده ایجاد شده است که به دلیل نداشتن توان مالی برای اجاره یک خانه در شهر به این مکان آمده اند. آنها در زمین های ارزان قیمت این منطقه خانه هایی با ایرانیت و یا بلوک سیمانی ساخته اند و برخی دیگر کانکسهایی را که در زمان زلزله گرفته بودند به محل اسکان دائمی شان تبدیل کرده اند.

اما برخی دیگر از آنها ساکن شهرهای اطراف مثل سیستان و بلوچستان هستند که به این منطقه مهاجرت کرده اند و خانه هایی روی زمینهایی ساخته اند که مجوزی از سوی شهرداری برای ساخت و ساز ندارد و مالک زمینها را فردی به نام قشمی می شناسند. البته نمی دانند کیست و چه کاره است.

از سوی دیگر این شهرک خود ساخته نه تنها در حریم مرکزی اثر جهانی بم ساخته شده بلکه در حریم گسل بم نیز قرار گرفته است.  گسل بم اگر چه سالها پیش بوجود آمده ولی گسل خفته و خطرناکی است که در نزدیکی خانه های کانکسی قرار دارد.

زاغه نشینی در حریم اثر جهانی بم و گسل زلزله

دو سال پیش که نمایندگان یونسکو و ایکوموس( شورای بناها و محوطه های تاریخی) از مجموعه جهانی بم بازدید کردند، مسئولان شهری قول دادند که این منطقه را جا به جا کرده و به وضعیت زندگی آنها رسیدگی کنند اما این اقدام هرگز انجام نشد و تنها بخشی از خانه ها به همراه پمپ بنزین احداث شده، حذف شد.

فرماندار بم به خبرنگار مهر پیرامون این موضوع توضیح و باز هم قول می دهد که کارگروهی برای ساماندهی این منطقه تشکیل خواهد شد. اما افشین ابراهیمی مدیرکل پایگاه جهانی بم به خبرنگار مهر می گوید: برای حذف محله زاغه نشین ها چندین جلسه با حضور فرماندار، کارشناسان میراث فرهنگی و کارشناسان پایگاه بم در محل فرمانداری برگزار کردیم و مسئولان شهری قول دادند این زاغه ها حذف خواهد شد. کارشناسانی که برای بازدید آمده بودند نیز به ما اعتماد کردند و اثر جهانی بم را از فهرست میراث در خطر خارج کردند. منتها به شرط حذف محله زاغه نشین ها متاسفانه هنوز این اقدام انجام نشده است.

وی ادامه می دهد که اگر محله زاغه نشینان در حریم اثر جهانی بم و منظر فرهنگی آن حذف می شد این اثر همان سال 90 از فهرست میراث در خطر بیرون می آمد نه دو سال بعد.

مردمی که در بم زاغه نشین شده اند نه تنها  همواره در معرض خطر زلزله هستند بلکه از نظر شرایط اجتماعی نیز در  وضعیت نامناسبی زندگی می کنند آنقدر که یک کانکس محل زندگی آنها شده است و از امکانات شهری برخوردار نیستند. از سوی دیگر حضور آنها در این مکان باعث ایجاد خلل در حریم اثری شده که آن را به عنوان بزرگترین بنای خشتی جهان و منظر فرهنگی اش را زیباترین منظر در جهان می شناسند.

............

عکس از مرجان حاجی رحیمی