اوضاع عکس‌ها و نگاتیوهای انقلاب و دفاع مقدس هر روز وخیم‌تر می‌شود

سیدعباس میرهاشمی رئیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت آثار تصویری انقلاب و دفاع مقدس و اهمیت پرداختن به سلامت و نگهداری این عکس‌ها گفت: آثار مستند همچون عکس، صادق‌ترین راوی وقایع تاریخی هستند و در اهمیت موضوع آثار تصویری و مستندات انقلاب و دفاع مقدس باید بگویم ما دارای هر نوع نگاه، نگرش و اعتقادی که باشیم، نمی توانیم وقایع و جریانات دوران انقلاب و دفاع مقدس را نادیده بگیریم.

وی با تأکید بر اهمیت مستندسازی وقایع دوران انقلاب و دفاع مقدس گفت: عکاسی مستند ایران در دوران انقلاب اسلامی ایجاد شد و در دوران جنگ تحمیلی جهش یافت و تا به امروز رشد کرده است بنابراین هم از نظر تخصصی و هم از نظر تاریخی پرداختن به مستندات دوران انقلاب و دفاع مقدس بسیار پراهمیت است و باید با پژوهش، این اطلاعات استخراج و ماندگار شود.

میرهاشمی گفت: متأسفانه قبل از انقلاب، عکاسی رایج نبود و به همین دلیل تنها افرادی از آن دوران عکاسی کرده اند که همگی در رسانه ها مشغول به کار بودند و تعداد عکاسان آزاد بسیار محدود بود اما بعدها در دوران جنگ تحمیلی تعداد این عکاسان افزایش یافت.

اوضاع عکس ها و نگاتیوهای انقلاب و دفاع مقدس هر روز وخیم تر می شود

رئیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس درباره تلاش های انجمن در ثبت و نگهداری عکس ها و نگاتیوها دوران انقلاب و دفاع مقدس و همچنین همکاری سازمان ها و نهادهای مختلفی که دارای این آثار و اسناد تاریخی هستند، توضیح داد: بسیاری اوقات این رفتارها حرفه ای نبود و عکس ها و نگاتیوها به صورت درست و اصولی نگهداری نمی شد ضمن این که بسیاری از این عکس ها در دوران جنگ تحمیلی با محدودیت هایی در ظهور عکس مواجه بودند وبه همین دلیل اغلب عکس های ظهور یافته دوران جنگ از کیفیت لازم برخوردار نیست و همین باعث می شود که ظرف مدت کوتاهی این آثار فرسوده شده و از بین برود.

میرهاشمی تأکید کرد: امروز با آثاری مواجهیم که از یک سو گویاست و راوی مقطعی از تاریخ کشورمان است و از سوی دیگر نیاز به نگهداری، ثبت و ضبط و ماندگاری دارد ولی دچار فرسایش تدریجی شده اند و روز به روز اوضاع آن ها وخیم تر می شود.

این عکاس دوران انقلاب و دفاع مقدس به عزم ملی در راستای نگهداری، ثبت و ماندگاری این آثار اشاره کرد و گفت: اگر امروز با یک عزم ملی برای ثبت و نگهداری و ماندگار کردن این آثار اقدام نشود، رفته رفته دست ما خالی خواهد ماند و برای مصور و مستند کردن اتفاقات و شخصیت های انقلاب و دفاع مقدس ایران و  همچنین همه وقایع و جریانات دوران جنگ تحمیلی هیچ سند تصویری نخواهیم داشت.

برخی ارگان ها شرایط نگهداری آثار دفاع مقدس را بدتر کرده اند

میرهاشمی درباره نحوه تعامل و همکاری سازمان ها و ارگان هایی که اسناد تصویری انقلاب و دفاع مقدس را در اختیار دارند با انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس هم توضیح داد: مجموعه ای از سازمان ها و ارگان های مختلف دارای این عکس ها و نگاتیوهای دوران انقلاب و جنگ تحمیلی هستند. برخی از آن ها با اعزام گروه های عکاسی به مناطق جنگی، بخشی از این تصاویر تاریخی را در اختیار دارند که هر کدام از آن ها نیز رفتارهای متفاوتی را در تعامل با انجمن عکاسان در راستای حفظ و نگهداری این اسناد داشته اند. برخی از آنها مثل روزنامه اطلاعات همکاری بسیار خوبی را با انجمن عکاسان انقلاب ودفاع مقدس داشتند و کارشناسانه و دقیق وارد این موضوع شدند که توانستیم به توافق برسیم و با همکاری یکدیگر آثار موجود در آرشیو این رسانه را به فایل های دیجیتالی تبدیل کنیم و از فرسایش و خطر نابودی نجات دهیم.

او خدمات انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس را در زمینه حفظ و نگهداری آثار تصویری انقلاب و دفاع مقدس شامل مشاوره تا انجام کل کار عنوان کرد و گفت: برخی ارگان ها درصدی از کار نگهداری و ترمیم عکس‌های به‌جا مانده را انجام دادند ولی در اجرا به گونه متفاوتی عمل کردند که مورد تأیید کارشناسان انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس نبود، برخی ارگان ها نیز با توضیحات اولیه ما احساس کردند که می توانند خودشان کار را به تنهایی پیش ببرند ولی متأسفانه شرایط را بدتر از قبل کردند چراکه به صورت اصولی و استاندارد وارد عمل نشدند.

میرهاشمی به رفتار و نگرش متفاوت مدیران این ارگان ها و سازمان ها هم اشاره داشت و بیان کرد: میزان شناخت هر یک از مدیران این ارگان ها نسبت به موضوع عکس ها و نگاتیوهای انقلاب و دفاع مقدس و ضرورت حفظ و نگهداری آن ها متفاوت است و به همین دلیل رفتارهای متفاوتی را در مواجه با این موضوع داشتند، برخی درست رفتار کردند که جای تشکر دارد و برخی هم احساس کردند که اگر آرشیو آثارشان را از حالت فعلی خارج کنند، نیازی به حضور برخی افراد نخواهد بود و همین ممانعت هایی را در روند کار ایجاد کرد و کار ما را سخت تر کرد. درخصوص یگان های نظامی هم متفاوت عمل شد برخی همکاری خوبی داشتند و برخی هم همکاری لازم را نداشتند.

روند شناسنامه دار کردن آثار تصویری انقلاب و دفاع مقدس در انجمن

رئیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در بخش دیگری از سخنانش درباره وظایف و دغدغه های این انجمن توضیح داد: زمانی که انجمن به واسطه دغدغه های برخی عکاسان دوران جنگ شکل گرفت، اهدافی را مشخص کرد که در اولین گام قرار شد آسیب ها شناسایی شود و در این راستا به شناسایی آرشیوهای عکس و نگاتیو و عکاسان دوران انقلاب و جنگ پرداختیم و بعد از آن که اعتمادسازی انجام شد، شروع به اسکن اولیه آثار گردآوری شده با دی پی آی پایین کردیم که آثار قابل توجه را از دیگر آثار تفکیک کنیم و سپس در گام بعدی این آثار با دی پی آی بالا اسکن شد و بعد از آن  به استخراج اطلاعات این عکس ها و نگاتیوها پرداختیم چرا که بسیاری از این عکس ها هیچ شناسنامه ای نداشت و مشخص نبود که عکاس آن چه کسی است و کجا و کی عکاسی شده است. بنابراین این اطلاعات با پژوهش بسیار گردآوری شده و آثار شناسنامه دار خواهد شد و بعد از آن نیز هر یک از این آثار به فایل های دیجیتال تبدیل می شود تا دغدغه فرسایش آنها به مرور زمان کمتر شود اما با این حال باز هم نیاز به نگهداری و توجه دارند.

او درباره شرایط نگهداری آثار تصویری انقلاب و دفاع مقدس در این انجمن هم گفت: ما در این انجمن برای نگهداری آثار بر اساس امکانات و علم روز کار کرده ایم و دما، رطوبت، غبار و ...در گنجینه آثار این انجمن به دقت کنترل می شود و در مجموع شرایط گنجینه ما در این انجمن به نسبت سایر سازمان ها و ارگان ها بسیار مناسبتر و قابل قبول تر است.

میرهاشمی همچنین از بازنگری در گنجینه انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در سال جاری خبر داد و گفت: بعد از 12 سال فعالیت مستمر در زمینه ثبت و نگهداری آثار انقلاب و دفاع مقدس، قصد داریم که بازنگری جدی در آثار گنجینه انجمن در سال جاری داشته باشیم و در نظر داریم که همه آثار را بازنگری کنیم تا میزان افت احتمالی کیفیت آثار را بررسی کنیم.

او تعداد آثار گنجینه انجمن عکاسان و دفاع مقدس را بیش از یک میلیون فریم نگاتیو اعلام کرد و گفت: تا اواخر سال جاری آمار دقیق تری از آثار گنجینه انجمن را ارائه خواهیم کرد.

میرهاشمی در ادامه به ضروت همکاری و حمایت متولیان فرهنگی کشور نسبت به ثبت و نگهداری آثار دوران انقلاب و دفاع مقدس تأکید کرد و گفت: متولیان فرهنگی کشور از جمله کمیسیون فرهنگی مجلس، بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس، وزارت ارشاد و دیگر متولیان فرهنگی کشور باید درک مشخصی از حساسیت این موضوع داشته باشند و کارشناسان خود را برای بررسی این موضوع مأمور کنند تا عزم ملی در راستای دستیابی به این اهداف از همین نقطه آغاز شود.

اهتمام کشورهای خارجی در انتشار کتب انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی ایران

او همچنین گفت: کشورهای خارجی بیشترین میزان انتشارات کتاب‌ها را در زمینه انقلاب اسلامی و جنگ هشت ساله تحمیلی به ایران داشته اند که این کتابها به عنوان مرجع بسیار پسندیده تر به نظر می آید و ما در این زمینه دچار ضعف هستیم و اگر این عقب ماندگی را جبران نکنیم دچار خسارت بسیاری در حوزه مستندات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس خواهیم شد.

میرهاشمی درباره ضرورت راه اندازی موزه ای برای عکس های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی هم گفت: ما متأسفانه هیچ موزه ای که به شکل جدی به این موضوعات بپردازد نداریم و اگر چه تلاش هایی شده و صحبت هایی صورت گرفته است اما به صورت عملی اتفاقی نیفتاده است و ما اطلاعی نداریم که نگاه ها به چه سمتی است.

وی اضافه کرد: دغدغه امروز ما در انجمن عکاسان  انقلاب و دفاع مقدس موزه عکس تاریخ انقلاب و جنگ تحمیلی نیست و این موضوعی است که باید دیگران برای آن دغدغه داشته باشند، دغدغه ما در حال حاضر روی شناسایی، گویا کردن و مباحث پژوهشی عکس های انقلاب و دفاع مقدس است که یک جریان خوب پژوهشی را در کشور ایجاد خواهد کرد.

میرهاشمی با بیان این که فعالیت های انجمن عکاسان و انقلاب دفاع مقدس خیال بسیاری از نهادها را آسوده‌خاطر کرده که دیگر فعالیتی جدی در این زمینه نداشته باشند، گفت: نباید متولیان فرهنگی چنین نگاهی را داشته باشند چراکه ما بارها اعلام کرده‌ایم که نیاز این عرصه بیش از فعالیت های انجمن ماست و باید با عزم ملی به آن پرداخته شود چرا که انجمن به تنهایی نمی تواند از عهده همه این امور برآید.

وی افزود: ما حاضریم به ارگان های مختلف کمک کنیم و به آنها مشاوره بدهیم تا آنها خودشان مباحث پژوهشی را دنبال کنند.

رئیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس با اشاره به گسترش فعالیت های این انجمن به استانهای کشور گفت: در استانهای کشور با انتشار مجموعه کتاب های عکس استان های مختلف در دوران جنگ تحمیلی تلاش می کنیم که هم با عکاسان دفاع مقدس در استانها ارتباط دوستانه ای پیدا کنیم و هم هر استان بتواند عملکرد خود را در این دوران یادآوری کند و در این راستا آثار بسیاری را از آرشیوهای عکاسان استانی بیرون آورده و ساماندهی و منتشر کرده ایم.

عدم همراهی برخی ارگان ها در ساماندهی آثار تصویری انقلاب و دفاع مقدس

او در خاتمه با انتقاد از عدم همراهی برخی مراکز در راستای ساماندهی و نگهداری آثار انقلاب و دفاع مقدس گفت: سازمان های بزرگ تکلیفشان  مشخص‌تر است. جایی مثل سازمان صدا و سیما از انجمن و فعالیت های انجمن بازدید کردند و قرار شد که خودشان امور مربوط به ساماندهی اسناد تصویری دوران انقلاب و دفاع مقدس را در این سازمان انجام دهند که از نتیجه کار آنها ما مطلع نیستیم که آیا انجام داده‌اند یا خیر. سال ها قبل هم با روزنامه کیهان در این زمینه رایزنی کردیم که البته علاقه داشتند خودشان کار ساماندهی آثارشان را انجام دهند ولی تا آنجا که من می دانم در این مسیر موفق عمل نکرده اند و ما هم ترجیح دادیم که انرژی خود را جای دیگری صرف کنیم.