بکارگیری مناسب نخبگان موتور محرکه سیاست های ابلاغی علم و فناوری

وی افزود: شماره 7 از بند دوم به موضوع شناسایی، پرورش، حفظ و جذب سرمایه های انسانی پرداخته است. در حال حاضر 13 هزار و 500 نفر تحت حمایت بنیاد نخبگان هستند که با توجه به جمعیت به 77 میلیون نفری جمعیت ایران و نرم کشورهای دارای ضریب هوشی مشابه و افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی که در کشور اتفاق افتاده این قابلیت برای افزایش بستر شناسایی در حیطه های مختلف با اصل تنوع بخشی تا نزدیک 100 هزار نفر هم وجود دارد.

جمال الدینی افزود: اگر بخواهیم رشد جمعیت را هم در نظر بگیریم ما به صورت استاندارد باید یک درصد جمعیت یعنی 700 هزار نفر در این حوزه داشته باشیم. البته این موضوع مفهوم عام استعدادهای درخشان را در بر می گیرد. 

وی خاطرنشان کرد: البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که استعدادهای درخشان ضرورتا در بعد آموزش و پژوهش نیست بلکه در زمینه های متعدد امکان شناسایی افراد وجود دارد. 

مشاور توانمندسازي و نوآوري در امور نخبگان بنياد ملي نخبگان یادآور شد: الزامی که وجود دارد این است که ما متاسفانه علی رغم افزایش زمینه های شناسایی در چند سال گذشته به خاطر اینکه نیازها به صورت شفاف معلوم نبوده، اطلاع رسانی کاملی انجام نشده  و همچنین این روند بر اساس نیاز ارتقای توانمندی افراد صورت نگرفته است، بعضاً شناسایی ابتر مانده است و در برخی مواقع در گروه های خاصی از جمله المپیادهای طلای جهانی برخی رشته ها منجر به مهاجرت شده است . در واقع نتوانستیم افراد را پس از شناسایی در جایگاه واقعی و مناسب به کار بگیریم. 

وی افزود: اگر هم بکار گیری صورت گرفته در برخی موارد به دلیل شرایط نامناسب از توانمندی ذاتی آن افراد استفاده نشده و آن پرورش صحیح که در سیاست های ابلاغی به آن تاکید شده است که می تواند منجر به مرحله نخبگی بشود اتفاق نیافتاده است. از این رو نیاز است با نگاهی دوباره بر روند شناسایی و بکارگیری نخبگان سیاست های ابلاغی را در آنها تحکیم کنیم. 

جمال الدینی با اشاره به اینکه دو اصل کلی در مسیر علم و فناوری وجود دارد گفت: دسترسی به مرز دانش که در سایر بخش های سیاست های ابلاغی هم آمده است و موضوع رفع نیازهای موجود دو اصل کلی هستند که این دو مسیر باید به تولید ثروت از راه علم و فناوری برسند. اگر ما بتوانیم شاخص های شناسایی را برای بکارگیری مناسب نخبگان و برترین ها بازتعریف کنیم می تواند به اثر گذاری مناسب در راستای حل معضل یا رفع نیاز کشور با یک نوآوری منجر شود. 

وی گفت: در واقع سیاست های ابلاغی می تواند به عنوان بستری برای حفظ و زمینه سازی برای جذب مناسب نخبگان و استعدادهای درخشان در بازتعریف ما از شاخص های شناسایی بکار گرفته شود. 

مشاور توانمندسازي و نوآوري در امور نخبگان بنياد ملي نخبگان تاکید گرد: البته نیاز به توضیح است که خروج هدفمند برای تحصیل در مرز دانش یا آشنایی با تکنولوژی های روز مورد نیاز کشور است و این نوع خروج به معنای مهاجرت نیست. اما آنچه مهم است ترسیم فرآیند حضور افراد در چرخه خدمت به جامعه است که با این تعریف و ترسیم قید جغرافیایی (در ایران بودن یا نبودن) یا ایرانی بودن یا نبودن حذف می شود و هر فرد برجسته ای که بتواند در راستای رفع نیازهای جامعه و ارتقای سطح علم و دانش در کشور منجر به تولید ثروت شود مطلوب تلقی می شود. 

وی اضافه کرد: حال اگر شناسایی درستی انجام شود، نخبگان در جای مناسب بکارگرفته شوند، مردم هم می توانند اثر حضور نخبگان را لمس کنند که این امر به خودی خود به حمایت های معنوی منجر می شود و منزلت اجتماعی این گروه را ارتقا می دهد.

جمال الدینی اظهار داشت: البته رسانه های عمومی و نظام آموزشی نقش بسیار مهمی در نهادینه شدن فرهنگ برتری علم و فناوری و تولید ثروت از راه علم دارند. شاید زمانی فرا برسد که می توان به جای جمله معروف علم بهتر است یا ثروت؛ از جمله ثروت از راه علم مطلوب است، استفاده کرد.

وی با اشاره به ظرفیت حوزه خیریه و وقف در حمایت از نیروی انسانی نخبه در کشور گفت: سابقه شکل گیری بنیادهای خیریه در ایران نشان می دهد که خیرین در تربیت نیروی انسانی به صورت بورسیه های کوتاه یا میان مدت یا حمایت های پژوهشی سابقه ای قدیمی دارند که شاید از دیگر کشورهای توسعه یافته قدمت آن بیشتر است.

جمال الدینی یادآور شد: ولی متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل عدم اطلاع رسانی مناسب و بیان اثربخشی این حمایت ها و سازمان دهی منظم انگیزه حضور خیرین در این بخش کاهش یافته که امید است خیرین مدرسه ساز و بیمارستان ساز بازهم به خیرین انسان ساز، فناور ساز و عالم ساز تبدیل شوند.