وحدت در کثرت را می توان در راهپیمایی ها دید

به گزارش خبرنگار مهر، سمینار یک روزه جامعه شناسی راهپیمایی ۲۲ بهمن به همت پژوهشکده باقر العلوم(ع) سازمان تبلیغات اسلامی، در محل این پژوهشکده برگزار شد. این سمینار در قالب چهار نشست و در هر نشست با سخنرانی ۳ نفر از اساتید و نخبگان پیرامون تحلیل ماهیت، کارکردها و برداشت های مختلف از راهپیمایی­های انقلابی ایرانیان خصوصا راهپیمایی ۲۲ بهمن ادامه یافت.

در این نشست، فرشاد مهدی­ پور، پژوهشگر فرهنگی و رسانه ای سخنرانی خود را با موضوع بازنمایی راهپیمایی ۲۲ بهمن به مثابه یک «حرکت» آغاز کرد. وی در مقدمه صحبتهای خود با تبیین معنای بازنمایی و توضیح اینکه بازنمایی به دنبال ایجاد تمایز است و می­خواهد آن را تبدیل به هنجار کند وارد بحث شدو گفت: ما وقتی به دنبال بازنمایی می­رویم به دنبال معنا دار کردن واقعیت هستیم از طریق انواعی از استراتژی های دروازه بانی و برجسته سازی هستیم. به عبارت دیگر بازنمایی، بازسازی واقعیت در چارچوب استراتژی مورد نظر ما است. هر استراتژی بازنمایانه برآمده از تعدادی پیش فرض مادر است.

وی گفت: تلقی از راهپیمایی ۲۲ بهمن به مثابه یک «حرکت» را پیشفرض بنیادین استراتژی بازنمایانه اش قرار می دهد. حرکت یکی از قدیمی ترین مباحثی است که فلاسفه از ارسطو تا به امروز پیرامون آن صحبت کرده اند و من با استفاده از نظر فارابی و ملاصدار درباره حرکت سعی میکنم راهپیمایی را به مثابه یک حرکت صورت بندی کنم.

وی با تصریح این نکته که راهپیمایی ۲۲ بهمن یک حرکت است که با تلقی صدرایی از حرکت قابل تحلیل است، ادامه داد: منظور از حرکت، حرکت شیء از قوه به فعل است. حرکت از نظر فارابی و صدرا دارای ویژگی هایی است که از جمله آن می­توان به «مبدأ» ،«فاعل»، «غایت» و «مسافت» اشاره کرد.

وی مهمترین شاخص تمایز راهپیمایی از دیگر کنشهای جمعی خیابانی را «سیر کمالی» دانست و گفت: این ویژگی راهپیمایی نه تنها آن را در جهان برجسته و مورد توجه قرار داده است بلکه به مرحله حال گرته برداری از سوی دیگران نیز رسیده است. لذا با اینکه  بازنمایی رسانه های جهانی از انقلاب اسلامی و خصوصا راهپیمایی ناقص و حتی واژگون است، اما این واقعیت با اینکه در کندی صدور فرهنگی انقلاب مؤثر بوده اما به صورت مطلق مانع گسترش گفتمان انقلاب اسلامی نشده است. این موضوع نشان دهنده این نکته مهم هم هست که «رسانه» اصلی ترین عنصر بازنمایی کننده انقلاب اسلامی نیست.

وی ادامه داد: حرکت شش بعد دارد و بعد اول آن مبدأ است. مثلاً در تهران یکی از مبادی مهم راهپیمایی میدان امام حسین(ع) است اما منظور از مبدأ، صرفا مبدأ مکانی نیست، بلکه مبدأ زمانی دیگری هم وجود دارد که آن ۲۲ بهمن ۵۷ است. بعد دیگر فاعل است. تمام کسانی که در راهپیمایی شرکت می­کنند فاعل به حساب می­ آیند. متحرک بعد دیگر راهپیمایی است. متحرک یعنی عنصری که فاعل ها را به حرکت واداشته است. غایت نیز بعد مهمی از راهپیمایی به مثابه حرکت محسوب می شود. پایان فیزیکی راهپیمایی میدان آزادی است،اما غایت معنوی آن بسته به ساحتی که در آن بروز می­کند حداقلی و حداکثری می شود چه اینکه ماهیت حرکت را گزارش می کند.

این محقق، مسافت و زمان را به عنوان ابعاد دیگری مدنظر قرار داد. حرکت انواع مختلفی دارد که در این جا به دو نوع آن اشاره می­کنم. اول حرکت از حیث معنا است. یعنی این حرکت چه معنایی را منتقل می­کند و دوم حرکت از جهت کیفیت و وضعیت است. یعنی به چه تعدادی آمده بودند؟ چه نسبتی بین آن­ها برقرار بود؟ و مسایلی از این دست.

این پژوهشگر فرهنگی در پایان تاکید کرد: هر حرکتی هم شامل وحدت است هم کثرت. در راهپیمایی افراد مختلف با وضعیت های گوناگون حضور پیدا می ­کنند اما همه در قالب راهپیمایی با هم وحدت دارند. مهدی پور معتقد است توجهات جامعه شناسانه از مبدأ مفهوم صدرایی حرکت بر عکس تلقیات «آسیب شناسانه» که با تمرکز بر کاستیهای یک پدیده از درک مراتب و وجوه بالنده  آنها ناتوان می نماید در درک ابعاد بهسازانه و سویه های برانگیزاننده و رهایی بخش راه پیمایی کاربردهای جالب توجهی دارد.

مهدی پور مدعی شد: رویکردهای آسیب شناسانه به بدلیل تمرکز بر «عرضیات» این پدیده خود موجب نوعی کژکارکرد جدیدی در نادیده گرفتن ذات بالنده راهپیمایی که همان  حضور مردم است بشود.