این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» منتشر شده است. دومین «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است. نخستین پرونده ویژه استان ها با عنوان«پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» را می توانید در اینجا بخوانید.
به گزارش خبرنگار مهر، خشکسالی دیگر در کرمان مسئله ای نوپدید نبوده و سالیان دراز است که داغ آن به پیشانی استان کویری کرمان خورده و هر روز چهره ای جدید از آسیب هایی که برای این دیار به همراه دارد؛ رخ می نماید.
بارندگی های ۱۸ سال اخیر در کرمان به اندازه ای نبوده که جوابگوی نیاز زمین تشنه و کویری استان کرمان باشد و امروز در کرمان ارزش آب به اندازه ای است که استاندار کرمان آن را در حد طلا می داند و با ارائه طرح همیاران آب سعی دارد در کوتاه مدت در کنار طرح های انتقال آب؛ بحران کم آبی در کرمان را بهبود بخشد. طرحی که از سوی وزیر جهادکشاورزی به سایر استان ها نیز ابلاغ شده و از آنها خواسته شده کرمان را الگوی خود در زمینه مبارزه با کم آبی قرار دهند.
یک سوم باغات کشور در استان کرمان قرار دارد و این میزان کشاورزی نیازمند حجم عظیمی آب است. حال تصور کنید که زمین های کشاورزی نیز با استفاده از روش های سنتی و غرقابی آبیاری شود، با توجه به این مطلب صرف ۹۵ درصد از آب استان در بخش کشاورزی پدیده ای دور از انتظار نخواهد بود. همین امر سبب شده تاکیدات در خصوص استفاده از روش های آبیاری مکانیزه در کرمان بیش از پیش به گوش بخورد
از کنار همه آسیب هایی که کم آبی می تواند برای منابع آبی و کشاورزی استان کرمان به همراه داشته باشد، که بگذریم به تاثیر آن بر بروز پدیده گرد و غبار و ریزگردها و اثرات سوء زیست محیطی می رسیم. کم آبی باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و بروز پدیده ریزگردها می شود.
برداشت منفی سالانه ۱.۱ میلیارد مترمکعب از منابع آبی کرمان
طبق آمار اعلام شده از سوی مسئولین سالانه ۱.۱ میلیارد مترمکعب برداشت منفی از چاه های آب زیر زمینی کرمان صورت می گیرد که این امر باعث افت سطح دشت ها و همچنین تخریب ذخیره گاه های آب زیرزمینی این استان شده است.
کاهش شدید سطح آب های زیر زمینی و شور شدن آب های در دسترس کیفیت آب را به شدت کاهش داده است به گونه ای که کشاورزی را نیز با مشکل مواجه کرده است. در حال حاضر برخی زمین های پسته در استان کرمان به علت شوری بیش از اندازه آب در حال از بین رفتن بوده و درختان پسته به جای باردهی راهی کوره های ذغال پزی می شوند.
نسبت مستقیم بارندگی و گرد و غبار
رئیس مرکز پیش بینی هواشناسی استان کرمان در گفتگو با مهر از بررسی وضعیت گرد و غبار در کرمان طی بیست سال گذشته خبر داد و اظهار داشت: این بررسی ها نشان می دهد که کرمان در این بازه زمانی به مدت ۳۵۱ روز یعنی نزدیک به یک سال دچار پدیده گرد و غبار بوده است.
حمیده حبیبی با اشاره به قرارگیری کرمان بر روی کمربند بیابانی گفت: در سال های کم باران، گرد و غبار در کرمان نسبت به سال های پر باران بیشتر بوده است.
وی به نسبت مستقیم بروز پدیده گرد و غبار و بارندگی اشاره کرد و افزود: در سال ۲۰۱۲ که میزان بارندگی اندک بوده است شاهد بروز پدیده گرد و غبار در ۳۴ روز از سال بودیم؛ این در حالیست که در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ که بارندگی به نسبت مطلوب بود تنها ۱۰ روز گرد و غبار را شاهد بودیم.
حبیبی میانگین بارندگی سال زراعی جاری را ۱۲۵ میلیمتر دانست و گفت: این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۱۴۵میلیمتر است.
کرمان بر روی خط قرمز بحران آب قرار دارد
استاندار کرمان در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه استان کرمان بر روی خط قرمز بحران آب قرار دارد، اظهار داشت: دشت های استان روز به روز در حال خشک شدن است.
وی گفت: افزایش وسعت بیابان ها و تخریب پوشش گیاهی که در اثر کم آبی در کرمان شدت یافته است سبب بروز پدیده ریزگردها در استان شده است.
رزم حسینی با انتقاد از عدم وجود طرح جامع مقابله با ریزگردها در استان کرمان اظهار داشت: تهیه این طرح ظرف مدت یک ماه در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به تشکیل کمیته استانی مقابله با پدیده ریزگردها در کرمان افزود: باید مسئولین و مردم در جریان شرایط کرمان به ویژه شرق این استان در زمینه ریزگردها قرار گرفته و اعتبارات لازم برای مقابله با این پدیده به کرمان اختصاص پیدا کند.
نماینده عالی دولت در استان کرمان تصریح کرد: هرجا صحبت از سلامت مردم باشد برای دولت بسیار حائز اهمیت است و در زمینه ریزگردها نیز باید با جدیت وارد شویم چرا که این مسئله مرتبط با سلامت مردم است.
وجود چهار میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار اراضی مستعد تولید ریزگرد در کرمان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان نیز در گفتگو با مهر با اشاره به کویری بودن کرمان اظهار داشت: حسب دستور استاندار کرمان با همکاری دستگاه های ذیربط پی گیر تهیه طرح جامع مقابله با پدیده ریزگردها در استان کرمان هستیم.
محمود صفر زاده ادامه داد: این طرح باید ظرف یک ماه آینده آماده شده و جزئیات وظایف دستگاه ها در آن دیده شود. ضمن اینکه با توجه به اهمیت مساله فرهنگ سازی در این زمینه؛ پیوست فرهنگی نیز برای این طرح تهیه خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ شهرستان استان کرمان تحت تاثیر ریزگردها قرار دارند، افزود: باید با پدیده ریزگردها در کرمان با جدیت مقابله شده و با برنامه ریزی در این خصوص اقدام کنیم.
صفرزاده از وجود چهار میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار اراضی مستعد تولید ریزگرد در استان کرمان خبر داد و اظهار داشت: کرمان دارای سه میلیون هکتار اراضی کویری، بیش از سه میلیون هکتار شن زارهای فعال و نیمه فعال و چهار میلیون هکتار اراضی تحت فرسایش شدید بادی است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان این موارد را منشاء آلودگی های هوا دانست و گفت: برای مقابله با آلودگی هوا جنگل دست کاشت در سیرجان، ماهان، جوپار، بردسیر و شهداد ایجاد و حفاظت از منابع آب به جد پی گیری می شود.
وی به تاثیر ریزگردهای کشورهای حاشیه خلیج فارس بر استان کرمان اشاره کرد و گفت: همچنین کرمان متاثر از بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است.
چندی پیش نیز مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان دلیل اصلی بروز پدیده ریزگردها را تخریب پوشش گیاهی دانست و گفت: کم آبی سبب تخریب پوشش گیاهی می شود.
وی با اشاره به اینکه کرمان هزار و ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کویر دارد، افزود: میانگین بارندگی در این استان کمتر از ۱۰۰ میلی متر بوده که بر پوشش گیاهی و بروز پدیده ریزگردها تاثیرگذار است.
رجبی زاده از افزایش روزهای غبارآلود در شهرها خبر و ادامه داد: در شمال استان کرمان ۳.۶ میلیون هکتار بیابان وجود دارد که ۳.۳ میلیون هکتار آن عرصه های ماسه ای هستند..
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: در حال حاضر شرایط به گونه ای ست که از سطح مراتع کم شده و به وسعت بیابان های اضافه می شود.
این مسئول از تهیه برنامه ۱۰ ساله برای بیابان زدایی در کرمان خبر داد و افزود: ۷۰۰ میلیارد تومان برای کارهای اجرایی نیاز است.
رجبی زاده گفت: برداشت بیش از اندازه از سفره های آب زیرزمینی نیز در بروز پدیده ریزگردها تاثیرگذار بوده است.
این مسئول یادآور شد: تغذیه سفره های آب زیرزمینی، کنترل مراتع، مقابله با شکل گیری تپه های ماسه ای از جمله راهکارهایی مقابله با این پدیده است.
گزارش: اسما محمودی
نظر شما