داشته‌ها و نداشته‌های «شهر آفتاب» برای میزبانی نمایشگاه کتاب

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: مکان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از کوچ قریب به یک دهه گذشته آن از محل دائمی نمایشگاه‌های تهران به مصلای امام خمینی(ره) همواره یکی از مناقشه برانگیزترین مسائلی بوده که در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد درباره آن بحث و اظهارنظر شده است.

این مساله پس از برخی کارشکنی‌های مدیریت مجموعه مصلای امام خمینی(ره) درباره میزان اجاره این مکان و نیز دخالت در برگزاری نمایشگاه کتاب که امسال حتی منجر به جمع آوری خودسرانه برخی از بنرهای تبلیغی نمایشگاه در محوطه مصلی از سوی شورای فرهنگی مصلی نیز شد، بیش از پیش اهمیت یافته است.

در ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امسال صحبت‌های درگوشی برخی از مدیران نمایشگاه حاکی از نامه نگاری جمعی از ناشران با شهردار تهران برای اختصاص دادن فضایی در تپه‌های عباس آباد به عنوان محل دائمی نمایشگاه کتاب بود. این فضا که گویا در حال حاضر برای پروژه ساخت پارکینگ در آن منطقه در نظر گرفته شده تازه ترین پیشنهادی بود که در این زمینه به گوش می‌رسید.

با این حال در ۱۶ اردیبهشت امسال شهردار تهران در حاشیه بازدید خود از نمایشگاه کتاب در سخنانی با تاکید بر اینکه با دولت سابق برای انتقال محل نمایشگاه کتاب به توافق نرسیده بود، اظهار امیدواری کرد که با افتتاح پروژه شهر آفتاب در سال آینده بتواند از نمایشگاه کتاب در این مکان تازه بازدید کند.

این اظهارنظر شهردار تهران بود که بار دیگر نام این پروژه را بر سر زبان‌ها انداخت تا اینکه محمود صلاحی رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز در نشست خبری اخیر خود خبر از آماده بهره‌برداری شدن این مرکز نمایشگاهی تا پایان تابستان داد و عنوان کرد که شهر آفتاب آماده پذیرایی از نمایشگاه کتاب در سال آینده است.

 شهر آفتاب کجاست؟

برای رسیدن به مجتمع شهر آفتاب باید در ابتدای مسیر آزاد راه خلیج فارس (تهران قم) و پیش از رسیدن به محل اخذ عوارض به دنبال تابلوی ورودی این مجتمع عظیم بود. مجتمعی که مسئولان اجرایی مستقر در آن به خبرنگار مهر که هفته گذشته برای بازدید به این مرکز رفته بود درباره‌اش عنوان داشته‌اند که پس از افتتاح تمامی فازهای آن شامل ۵۵۰۰ هکتار مجموعه تفریحی، ورزشی آموزشی خواهد بود که با محوریت حرم مطهر امام خمینی(ره) ساخته شده است و در فاز نخست که بیش از ۹۰ درصد آن آماده بهره برداری  است، ۱۶۰ هکتار از این محوطه شامل فضای سبز، پارکینگ، محوطه نمایشگاهی و اداری و تاسیسات می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

نکته قابل توجه در ساخت این پروژه طراحی آن توسط شرکت GMP آلمان است که طراحی نمایشگاه های بزرگی چون فرانکفورت را نیز بر عهده داشته است. این طرح با کارفرمایی سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران و اجرای شرکت یادمان سازه در دست ساخت قرار گرفته است.

نمای کلی شهر آفتاب پس از افتتاح تمامی فازهای آن

در شهر آفتاب چه چیزی به استقبال ما می‌آید

مجموعه «شهر آفتاب» برای دسترسی به یک شاه کلید ارتباطی که چیزی جز خط متروی تهران نیست در ارتباط خواهد بود. ایستگاه مترو این مجموعه در حال حاضر توسط شرکت پیمانکار در دست ساخت است و تاکنون نیز قول بهره برداری از آن تا زمستان امسال داده شده است.

در صورت تحقق این موضوع، مهمانان شهر آفتاب پس از خروج از مترو اولین منظره ای را که با آن روبرو خواهند شد، یک مسیر ویژه طراحی شده برای پیاده روی با عنوان «چهار باغ» است.

این مسیر در ورودی شهر آفتاب و با بهره‌برداری از الگوی باغ‌های ایرانی به طول ۱.۵ کیلومتر و عرض ۹۰ متر ساخته شده که در محوریت آن یک آبراهه سنتی ایرانی و در اطراف آن نیز چندین نواز فضای سبز طراحی شده که مشاهده خبرنگار مهر از این پروژه حاکی از قابل استفاده بودن و آماده بهره برداری بودن آن است.

چهار باغ ایرانی شهر آفتاب در ادامه به میدانی با آب نمایی به قطر ۲۰۰ متر منتهی می‌شود که به گفته مهندسان پروژه آبنمای آن پس از افتتاح تا ارتفاع شصت متر به بالا خواهد رفت.

در اطراف این میدان نیز فضای سبز قابل توجهی برای استفاده آماده بهره برداری است.

ایجاد مسیر های ویژه پیاده‌روی که به روی اسکلت بتونی و مسقف شده با چادرهای مخصوص است نیز بخش دیگری از فضای شهر آفتاب برای رسیدن به محوطه تجاری اداری آن است.

در فاز نخست پروژه شهر آفتاب سالن اداری «U» شکل با زیر بنای ۳۸ هزار متر مربع به مرحله بهره برداری رسیده است. مشاهدات خبرنگار مهر حاکی از آماده بهره برداری بودن آنهاست و تمامی امکانات لازم اعم از برق و تاسیسات مخابراتی و نیز گرمایشی و سرمایشی نیز به آن رسیده و آماده بهره برداری است.

سالن ملل از مجموعه شهر آفتاب نیز در فاز نخست از پروژه آماده بهره‌برداری شده است. طراحی ویژه این پروژه به شکلی است که به روی یک باغ گودال ایرانی قرار دارد و از میانه این باغ با پله برقی و آسانسورهای ویژه امکان دسترسی به این سالن مهیا می‌شود.

سالن ملل با الهام از معماری سنتی ایرانی به صورتی طراحی شده است که در آن ۱۱۴ ستون ۱۶ متری با الهام از طراحی تخت جمشید تعبیه شده است که انتهای هر ستون نیز به شکلی است که به جای اتصال به سقف گویی به آسمان متصل است.

از نکات قابل توجه این طراحی فاصله هشت متری تمامی ستون‌ها از یکدیگر است که منجر می‌شود فضایی معادل ۶۴ متر مربع میان هر چهار ستون به دست بیاید که معادل یک آپارتمان است. این سالن در مجموع مساحت ۹ هزار متر مربع را برای ایجاد محوطه نمایشگاهی در اختیار قرار می دهد.

سالن ملل در مجموعه شهر آفتاب

یکی دیگر از بخش های قابل توجه در شهر آفتاب در فاز نخست سه سوله بزرگ برای ایجاد فضای نمایشگاهی است.

این سه سوله دارای طراحی ویژه و سقفی نیم دایره ای به سازه ای زیباست که در مجموع ۲۵ هزار متر مربع فضای نمایشگاهی را دربر می گیرد.

استفاده از سیستم سرمایشی و گرمایشی ویژه شامل ردیف‌هایی از توربو فن‌ها که هوا را تا سی متری جلوی خود پرتاب می‌کنند در این سوله ها از مهمترین ویژگی های آن است. سازه سقف این سوله ها که دارای مساحت ۸۰ در ۱۰۰ متر است، در شرکت ماشین سازی اراک اجرا شده و وزنی معادل ۳۷۰۰ تن را در بر می گیرد.

در کنار این مجموعه چهار فضای نمایشگاهی روباز به مساحت ۶۰ هزار متر مریع نیز در فاز نخست این مجموعه قابل استفاده شده است.

در گوشه و کنار...

مشاهدات خبرنگار مهر از شهر آفتاب حاکی از آماده استفاده بودن ۱۲۰ هزار متر مربع پارکینگ و ۱۰ کیلومتر معابر و خیابان آسفالت شده است.

همچنین تاسیس ۲.۵ کیلومتر تونل تاسیساتی به ابعاد ۴.۵ در ۴.۵ متر، دو متورخانه و ۵ پست برق، ۴ منبع ذخیره آب ۷ هزار متر مکعبی و آماده استفاده شدن ۴۰ هکتار فضای سبز از دیگر امکانات آماده بهره برداری شهر آفتاب است.

شهر آفتاب با این وصف برای میزبانی نمایشگاه به طور مشخص با دو مساله روبرو است. نخست دسترسی زمین با وسیله نقلیه که نیازمند افتتاح کامل شبکه آزادراهی در دست ساخت پیرامون آن است و دیگری بهره برداری از ایستگاه مترو آن.

نمایی از وضعیت فعلی ایستگاه مترو شهر آفتاب

گرچه افق این طرح بسیار جذاب و فضای آماده بهره برداری شده در آن در حال حاضر نیز بسیار قابل اعتنا و توجه است اما باید در کنار آن به فکر ترغیب مخاطبان نمایشگاه‌های بزرگی مانند نمایشگاه کتاب به این منطقه بود که نسبتا دور از مرکز شهر تهران است.

حضور در نمایشگاه کتاب تهران در سال‌های اخیر بیشتر از یک رویداد فرهنگی، برای تهرانی‌ها یک رویداد تفریحی نیز بوده و بر همین اساس بخش بزرگی از بدنه اقتصادی نشر کشور نیز به آن وابسته بوده است.

با این وصف باید به این موضوع نیز فکر کرد که مخاطبان نمایشگاه با چه مزیت نسبی به این خانه تکانی روی خوش نشان داده و رنج سفر به شهر آفتاب را بر خود هموار می‌کنند.

انتقال نمایشگاهی به عظمت نمایشگاه کتاب به چنین مکانی جدای از امکانات فیزیکی مورد نیاز که به نظر می‌رسد تا حد مطلوبی تدارک دیده شده نیازمند بررسی فرهنگی و ذائقه سنجی مخاطبان نازک طبع کتاب در ایران نیز هست که آیا حاضرند برای کتاب دست به یک سفر روزانه به منتهی الیه جنوبی تهران بزنند یا خیر و اگر خیر باید برای ترغیب آنها چه تدبیری اندیشید.  

گزارش: حمید نورشمسی