بازی‌سازی ایرانیان در بازارهای جهانی/ بازی‌ با تحریم!

به گزارش خبرنگار مهر، صنعت بازی ‌های رایانه ‌ای کشور در سال­های اخیر رشد قابل قبولی داشته و افق‌های تازه ­ای را پیش روی فعالان این صنعت باز کرده و به گواه اعداد و آمار هم این صنعت روند رو به رشدی را نشان می‌دهد؛ تا جایی که اخیرا رئیس بنیاد ملی بازی­های رایانه‌­ای از درآمد ۱۰۰ میلیون تومانی بازی­های رایانه‌­ای ایرانی در بازار داخل خبر داده است.

او همچنین اعلام کرده است که در سال ۹۴ سهم بازی­‌های ایرانی از بازار داخلی ۱۱ درصد بوده و این سهم در سال ۹۶ با دو برابر شدن حجم این بازار به ۱۴ درصد رسیده است.

ایران در رتبه ۳۱ صنعت گیم دنیا

با رونق صنعت گیم در داخل کشور بازی­‌سازان و فعالان این صنعت تلاش­‌های بیشتری برای هم­سویی با استانداردهای بین‌­المللی صنعت گیم و ورود به بازارهای جهانی کرده‌­اند که نتیجه این تلاش‌ها حالا به صادرات و حضور هرچند اندک اما تاثیرگذار بازی­‌های ایرانی در بازارهای جهانی منجر شده است.

این روزها حتی بعضی بازی‌­سازهای داخلی در حال تولید بازی­‌هایی برای ناشران بین‌­المللی هستند. به هر ترتیب، بازی­‌های ایرانی اقبال خوبی در بازارهای منطقه دارند، چون این بازی­ها برای رده­‌های سنی مختلف مناسب بوده و اغلب موضوعات آن­ها برای کاربران کشورهای منطقه جذاب و جالب هستند.

«روح ­الله مومن­ نسب» پژوهشگر فضای مجازی درباره تراکنش‌های مالی در زمینه بازی‌های رایانه‌ای معتقد است تراکنش‌­های مالی بازی‌­های رایانه در دنیا بسیار بالاست، تا جایی که کشور چین تنها در سال ۲۰۱۶ توانسته ۲۴ میلیارد دلار از بازی­های رایانه‌ای کسب درآمد کند.

او درباره وضعیت ایران در بازار جهانی گیم می‌افزاید: صنعت گیم ایران در سطح دنیا رتبه ۳۱ را در اختیار دارد. درآمد کشورمان از این بازار ۲۸۶ میلیون دلار بوده و کشور ترکیه ۵ برابر این میزان از بازار جهانی بازی­‌های رایانه ­ای درآمد داشته است.

در دو سال گذشته مرکز تحقیقات بازی‌های دیجیتال (دایرک) اولین گزارش رسمی درباره صادرات بازی‌­های رایانه‌­ای ایرانی را منتشر و اعلام کرد که سهم ایران از صادرات بازی­‌های رایانه‌­ای در جهان ۲/۱ میلیون دلار بوده است. این مرکز همچنین در آن زمان اعلام کرد درآمد ناخالص بازی‌های ایرانی صادر شده در سال ۹۶ برابر ۱.۲۳۵.۰۰۰ دلار بوده که بیشتر این درآمد از طریق فروش بازی‌های پولی بوده است و بازی‌های پرداخت درون‌برنامه‌ای درصد کمتری از درآمدزایی را به خود اختصاص داده بودند.

رام کردن غول تحریم

با تمام این­ها اما تقویم ورق خورده و روزگار کمی سخت­تر شده است. به هر حال نمی‌­توان وجود تحریم‌­ها بر سر راه ورود بازی­های رایانه‌­ای ایرانی به بازارهای خارجی را مانعی جدی به حساب نیاورد. این موضوعی است که از نگاه تیزبین و جستجوگر فعالان و ناشران معتبر بین‌­المللی هم دور نخواهد ماند. با این حال اما انگیزه بازی‌­سازان ایرانی برای عبور از مرزها و ورود به دنیای بزرگ کشورها و بازارهای دیگر به‌حدی بالا است که آن­ها را به ورطه ناامیدی نکشاند.

«حسین مزروعی» یکی از بازی‌­سازان و فعالان صنعت گیم در این‌باره می‌­گوید: ما در سال­های اخیر بسیار به رشد و حضور در بازارهای خارجی خوشبین بودیم، تا جایی که حتی چند قرارداد با ناشران خارجی تنظیم کرده و پروژه‌­ها را تا نیمه هم جلو بردیم، اما در چند ماه اخیر فشار تحریم‌­های خارجی شرایط را تغییر داده و ادامه کار با مشکل مواجه است. با این همه معتقدم، باید بتوانیم راه فعالیت در چنین شرایطی را پیدا کنیم، زیرا صادرات بازی‌­های ایرانی در شرایط تحریم هرچند سخت، اما غیرممکن نیست.

این دیدگاه شاید در نگاه اول کمی ایده‌­آل به نظر برسد، اما شاید بهتر باشد برای نزدیک­تر شدن به آن و حقیقت شرایط موجود، تصور سنتی نسبت به مقوله صادرات را تغییر بدهیم. اغلب ما صادرات را به مفهوم و شکل سنتی در ذهن داریم، در حالی که نباید فراموش کنیم محصولات صنعت گیم و به طور کلی اغلب محصولات حوزه «آی‌­تی» ماهیت فیزیکی نداشته و به این دلیل محدودیت­های رایج برای صادرات را هم نخواهند داشت.

«حسن کریمی قدوسی»، رئیس بنیاد ملی بازی­های رایانه­­ ای هم با تاکید بر این موضوع بیان می‌کند: برای صادرات بازی­‌های رایانه‌­ای هیچ محدودیتی روی کاغذ وجود ندارد، اما بازی­‌سازان ما برای انتقالات و تراکنش­های مالی نمی‌­توانند در داخل کشور تعریف کنند و به همین دلیل باید با یک ناشر خارجی قرارداد همکاری داشته باشند. با وجود این موانع، در سال­های اخیر بخش بازی­های رایانه­‌ای ایرانی توانسته‌­اند وارد بازارهای جهانی بشوند.

او معتقد است، بازی‌­سازان باید هوشمندانه عمل کنند و با ارزیابی موقعیت به خوبی تصمیم بگیرند که بازی خودشان را به کجا و با چه شرایطی صادر ­کنند. حتی با ارائه حساب بانکی معتبر بین‌المللی یکی از اعضای خانواده یا یک شرکت دیگر هم می­‌توان بازی­ها را صادر کرد، اما خرید و دانلود بازی مهمترین عامل برای موفقیت آن است و نشان می­‌دهد که این بازی درآمدزا بوده است یا خیر.

قدوسی درباره درآمد بازی‌سازان از صادرات بازی رایانه‌ای می‌گوید: بعضی بازی‌­سازان ما از صادرات بازی خودشان درآمدی بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار دلار داشته‌اند یا تعداد دانلود و نصب بالای یک میلیون هم دارند. بنابراین شناسایی هوشمندانه موقعیت بازار و ارایه بازی باکیفیت و به­‌روز اهمیت زیادی در صادرات و موفقیت آن­ها در بازارهای جهانی دارند.

کریمی‌قدوسی برای روشن­تر شدن موضوع به بازی­های با پرداخت درون­‌برنامه­‌ای اشاره می­‌کند و می­‌گوید: ساخت این نوع بازی­ها آنقدرها هم پیچیده نیست و این بازی­ها ممکن است در طول شش ماه هم ساخته شوند. اما درآمدزایی از این بازی­ها بسیار سخت است و درست به همین دلیل صنعت گیم ما در این حوزه موفقیت­های چشمگیری بدست نیاورده است. در واقع تحریم­‌ها تاثیر زیادی روی عدم موفقیت بازی­‌های با پرداخت درون­‌برنامه‌­ای دارند، چون برای انتقال پول به ایران و حتی تعامل با ارائه‌دهندگان تبلیغات هوشمند آنلاین هم با مشکل روبه­ رو هستیم. از طرف دیگر این بازی­‌ها اغلب با اِلمان­ها و نشانه­‌های فرهنگی و بومی ما گره خورده‌اند که طبیعتا برای گیمرهای خارجی جذاب نیستند. همچنین باید قبول کنیم که بازی­‌سازهای ما تجربه زیادی در این حوزه ندارند، به همین دلیل معتقدم که باید انتقال دانش در این حوزه را افزایش بدهیم. در همین راستا قرار است در مهر ماه امسال گروهی از بازی­‌سازان ایرانی را برای شرکت در یک دوره آموزشی به دانشگاهی معتبر در کشور فنلاند بفرستیم.

مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای می‌افزاید: سه یا چهار سال پیش ایران هیچ صادراتی در صنعت گیم نداشته است، اما در حال حاضر صنعت گیم ما در ارائه و صادرات بازی­های پریمیوم (بازی­های که پرداخت درون‌­برنامه­ ای نداشته و تنها در همان ابتدا برای نصب هزینه دریافت می‌­کنند) موفقیت‌­های خوبی داشته است.

TGC؛ پلی برای انتقال دانش و تجربیات

همایش و نمایشگاه بین‌­المللی بازی­های رایانه­‌ای تهران یا TGC به عنوان بزرگ‌ترین رویداد تجاری صنعت بازی‌­های رایانه‌­ای در منطقه خاورمیانه با حضور ناشران و فعالان بین‌­المللی از سراسر دنیا، بزرگ­ترین فرصت برای معرفی و توسعه صنعت گیم کشورمان است.

دومین دوره این رویداد امسال با همکاری بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ایران و مجموعه Game Connection فرانسه برگزار شد تا بتواند پلی میان بازی‌­سازان ایرانی و خارجی برای انتقال دانش و تجربیات و البته ایجاد فرصت‌­های تجاری جدید باشد.

حسین مزروعی به عنوان یک بازی‌­ساز عملکرد TGC را مثبت ارزیابی می­‌کند و می­‌گوید: مهم­ترین مزیت این رویداد ایجاد فرصت­های خوب برای تعامل با ناشران و فعالان بین­‌المللی صنعت گیم است که می‌­تواند تاثیر چشمگیری بر انتقال دانش و تجربیات آن­ها به بازی‌­سازان ایرانی داشته باشد. TGC کمک می­‌کند تا بازی‌سازان ایرانی بتوانند چشم­‌انداز بهتر و واقعی‌­تری به بازارهای جهانی داشته باشند و خودشان را در چارچوب­ها و استانداردهای بین‌­المللی ارزیابی کنند. این فرآیند به تدریج باعث رشد صنعت گیم ما خواهد شد.

کریمی‌قدوسی درباره تاثیر رویداد TGC معتقد است، دو رویکرد در این زمینه تاثیر خوبی خواهد داشت، اولین رویکرد این رویداد شبکه­‌سازی بین بازی‌­سازهای داخلی با ناشران خارجی است. این رویداد امکان برقراری رابطه میان آن­ها را ایجاد می‌­کند تا به این ترتیب بازی‌­سازان ما بتوانند با دریافت مشاوره و راهنمایی حتی برای تولید مشترک با این ناشران بین­‌المللی هم برنامه­‌ریزی کنند  و از آن­ها کمک فکری و فنی بگیرند. ما در طول برگزاری دو دوره این رویداد، تجربه‌­های خوبی در این زمینه داشته‌­ایم.

او ادامه می‌دهد: دومین رویکرد مهم TGC، انتقال دانش است. برگزاری کلاس‌های یک ساعته با آخرین ابزارها و مسترکلاس­ها به صورت تخصصی و متمرکز یکی از این راه­های انتقال دانش است. تعامل شکل گرفته میان بازی‌­سازان داخلی و ناشران خارجی معتبر باعث می‌­شود بازی­‌سازان ما در طول مذاکرات و تعاملات خودشان بارها بازی­‌هایشان را اصلاح کرده و قدم­های بزرگی به سمت سازگاری با استانداردهای بین­‌المللی بردارند. در همین راستا امسال کتاب­های راهنمایی برای بازی­‌سازان منتشر کردیم تا به آنان برای برقراری ارتباط موثر و مذاکره بهتر با ناشران خارجی، کمک کنیم. علاوه بر این، یک تیم متخصص به بازی‌­سازان برای معرفی و ارائه بهتر بازی­‌ها به ناشران و سرمایه­‌گذاران خارجی و داخلی انتخاب کردیم. همچنین در TGC امسال تلاش کردیم بیشتر ناشران خارجی فعال منطقه را به این رویداد دعوت کنیم تا ناشرانی که شهرت کمتری دارند، اما به خاطر رابطه بهتری که با بازی­‌های ایرانی برقرار می­‌کنند، تمایل بیشتری به همکاری و سرمایه‌­گذاری داشته باشند.