به گزارش خبرنگار مهر، آیین رونمایی از کتاب راهنمای میدانی پروانه‌های ایران عصر چهارشنبه (۱۸ دی) با حضور علیرضا نادری، مؤلف کتاب، امیرحسین بختیاری، مدیر مسئول انتشارات ایرانشناسی، مجید نوائیان، مدیر موزه طبیعت و حیات‌وحش دارآباد، آرمین ایثاریان، مستندساز و بابک نیک‌خواه بهرامی، مؤسس و مدیر سابق مجله گیتانما (نشنال جئوگرافی فارسی) در موزه دارآباد برگزار شد.
علیرضا نادری، مؤلف کتاب راهنمای میدانی پروانه‌های ایران در این نشست گفت: یکی از آرزوهای دیرینه‌ام چاپ کتاب‌هایی با عنوان راهنمای میدانی در همه موضوعات طبیعت ایران بود که آشنایی با انتشارات ایرانشناسی این آرزو را برآورده کرد. امیرحسین بختیاری، مدیر این انتشارات وقت و انرژی زیادی برای این پروژه صرف و در برخی موارد ساختارشکنی هم کردند. نتیجه این تلاش‌ها شکل‌گیری قالب اولیه مجموعه کتاب‌های راهنمای میدانی شد که تا امروز ۶ عنوان از آن منتشر شده است.
این محقق درباره تاریخچه پروانه‌شناسی در ایران اظهار کرد: اکثر کوهنوردان ایران که به قلل مرتفع این سرزمین صعود می‌کردند، افرادی بودند که به خاطر حشرات و پروانه‌ها این کار را انجام می‌دادند. این مرحله آغازین پروانه‌شناسی در ایران بود.
وی با اشاره به آغاز سفرهای میدانی خود عنوان کرد: سال ۷۰ با وازریک نظری آشنا شدم، محققی که اگرچه چند سالی از لحاظ سنی از من کوچک‌تر بود اما از نظر پروانه‌شناسی چند سال جلوتر از من بود. ما با هم سفرهایمان را آغاز کردیم و دوستان دیگری نیز در ادامه به ما ملحق شدند. حاصل تمام این سفرها، تحقیقات و تلاش‌های دوستانم کتاب راهنمای میدانی پروانه‌های ایران شد. البته در سال ۲۰۱۴ نیز کتاب پروانه‌های ایران و عراق را به زبان انگلیسی در اوکراین چاپ و منتشر کردیم که هنوز به‌عنوان اطلس مورد استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
اکثر کوهنوردان ایران که به قلل مرتفع این سرزمین صعود می‌کردند، افرادی بودند که به خاطر حشرات و پروانه‌ها این کار را انجام می‌دادند. این مرحله آغازین پروانه‌شناسی در ایران بود نادری در ادامه به چاپ دوم کتاب راهنمای میدانی پروانه‌های ایران پرداخت و اظهار کرد: در چاپ اول ۱۹۵ گونه معرفی شده بود که در چاپ دوم این عدد به ۴۴۲ گونه رسید. در این نسخه تمام گونه‌ها با همه مشخصات و عکس‌ها آورده شده است.در تمام صفحات کتاب، جز ۲۰ گونه، از عکس طبیعی زیستگاه استفاده کردیم تا حالت نشستن پروانه، زیستگاه آن و حس طبیعی آن را به مخاطب القا کنیم. در نسخه جدید کتاب یک‌سری جداول به‌عنوان ضمایم آورده شده که بهترین روش برای استفاده از کتاب را به خواننده ارائه می‌دهد.
این نویسنده و پژوهشگر اضافه کرد: تلاش عمده ما این است که بی‌مهره‌ها را نیز به چرخه حفاظت بیاوریم و جایگاهی را در سازمان محیط‌زیست به آنها اختصاص دهیم. این کتاب و کتاب‌های مشابه کمک می‌کند تا بی‌مهره‌ها و گونه‌های کمتر دیده شده، دیده و شناخته شوند. اگر این گونه‌ها شناخته شوند به دنبال آن تحت حفاظت نیز قرار می‌گیرند. درواقع پایه اول حفاظت، شناخت است. شناخت پوشش گیاهی و جانوری مهمترین ارکان این موضوع است.
وی ادامه داد: موضوع دیگری که در ایران کمتر به آن توجه می‌شود، بحث زیستگاه‌های مختلف است. کمبود بزرگی که در این زمینه در سازمان محیط‌زیست وجود دارد، عدم سرمایه‌گذاری روی اکوسیستم کوهستانی است. چرای بی‌رویه در سال‌های اخیر به شدت به اکوسیستم‌های کوهستانی ما آسیب رسانده است. تقریباً در همه استان‌ها پوشش گیاهی مورد تهدید قرار گرفته و بسیاری از گونه‌های جانوری از بین رفته است.
نویسنده کتاب راهنمای میدانی پروانه‌ها در ایران با اشاره به پتانسیل پروانه‌نگری در ایران نیز گفت: یکی دیگر از پتانسیل‌های مهم کشور ما، پروانه‌نگری است که با کمک آن می‌توانیم حفاظت را افزایش دهیم. اگرچه پروانه‌نگری یکی از جاذبه‌های مهم کشورهای گرمسیری است اما کشور ما هم می‌تواند در این زمینه فعال باشد.
مؤلف کتاب پروانه‌های ایران، دقت زیادی در کار خود داشته است
آرمین ایثاریان، نویسنده و کارگردان در این نشست درباره نحوه آشنایی خود با مؤلف کتاب راهنمای میدانی پروانه‌های ایران اظهار کرد: یکی از دستاوردهای مهم فیلم مستندی که درباره وجوه مختلف تخت سلیمان ساختم، آشنایی با تعدادی از متخصصان و عزیزانی بود که در تمام مدت ساخت مستند مشفقانه با من همکاری کردند. بعضی از آنها مانند علیرضا نادری تبدیل به دوست صمیمی من شد که از این بابت به خودم می‌بالم. قبل از آشنایی با او، شناختی از دنیای پروانه‌ها نداشتم اما پس از آن متوجه شدم با چه عرصه بزرگی روبه‌رو هستم.
چرای بی‌رویه در سال‌های اخیر به شدت به اکوسیستم‌های کوهستانی ما آسیب رسانده است. تقریباً در همه استان‌ها پوشش گیاهی مورد تهدید قرار گرفته و بسیاری از گونه‌های جانوری از بین رفته است وی افزود: معتقدم رمز موفقیت، یگانه بودن و منحصربه‌فرد بودن در هر عرصه‌ای، عشق و علاقه خاصی است که در آن به کار می‌بریم. آنچه در جوامع پیشرفته باعث تعالی علم شده، نگاه جزئی‌نگر و تخصصی است. نادری این موضوع را مدنظر داشته و با دقت زیاد به بررسی گونه‌های مختلف پروانه‌ها پرداخته است.
آیندگان قدر کتاب علیرضا نادری را بیشتر می‌دانند
بابک نیک‌خواه بهرامی، مؤسس مجله گیتانما نیز در این مراسم گفت: اینکه محققان و پژوهشگرانی چون علیرضا نادری سختی‌های مسیر پژوهش و تحقیق را به جان می‌خرند و بر روی موضوعات مختلف تحقیق می‌کنند، بسیار ارزشمند است. شاید الأن قدر کار نادری را همه ندانند اما در آینده داده‌های زمینه‌ای که او در حوزه پروانه‌ها تهیه کرده، حتماً اثربخش خواهد بود و مورد استفاده بسیاری قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: در مجله گیتانما (نشنال جئوگرافی فارسی) که ۶۹ شماره از آن چاپ شد، تقریباً هر سال روی حشرات و یک سال روی پروانه‌ها کار شده بود که موضوعات جالبی را دربرمی‌گرفت. از جمله اینکه پروانه‌ها و دیگر حشرات روی گرده‌افشانی و سلامت اکوسیستم تأثیر مثبت دارند. این موضوع اهمیت پروانه‌هایی را نشان می‌دهد که نادری در کتاب خود به برخی از آنها می‌پردازد.
نظر شما