در حکمت عملی اصول مورد توجه واقع می شود

فرزانه ذوالحسنی استاد دانشگاه زنجان و عضو کمیته علمی همایش مطالعات حکمت عملی، چیستی، مبانی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص برپایی این همایش گفت: همانطور که از عنوان آن پیداست محور آن نمایشی از حکمت عملی است.

وی با اشاره به توضیحی در خصوص حکمت عملی ادامه داد: حکمت عملی به اصول کلی اخلاق چه اخلاق فردی و چه خانوادگی و اجتماعی می‌پردازد. این بایدها و نبایدهای کلی اگرچه به نظر می‌آید که بحث اینجا انتزاعی شود به نوعی در یک نگاه عمیق‌تر ما تمام جزئیات رفتاری در تمام زندگیمان را مبتنی بر همین اصول می‌دانیم. در ارتباطی که با خودمان خانواده و اجتماع داریم چه بخواهیم و چه نخواهیم رفتارمان یک مبانی دارد ممکن است به آن مبانی توجه نداشته باشیم اما در واقع رفتار ما این مبنا را دارد.

ذوالحسنی افزود: منظور از حکمت عملی این است که این اصول مورد توجه قرار بگیرد در واقع یکی از حوزه‌هایی است که اندیشمندان و فرهیختگان هر جامعه وظیفه دارند به آن بیاندیشد و بر اساس آن فرهنگ جامعه را مهندسی کنند. ضمن اینکه اگر در یک جامعه به این اصول و مبانی توجه نشود در واقع آن جامعه دچار التقاط می‌شود یعنی ممکن است من به گونه‌ای بیاندیشم ولی به گونه‌ای دیگر عمل کنم.

وی با بیان مثال‌هایی در این خصوص گفت: مثلاً ما مبانی و اعتقاداتی در خصوص جایگاه زن در خانواده داریم از طرف دیگر قوانینی برای زنانی که در جامعه اشتغال دارند اگر ما قوانین کارمان در مورد زن‌ها با آن اصولی که به آن اعتقاد داریم به عنوان زن و مادر و همسر اگر با یکدیگر ناسازگار باشد و قوانین کارمان را از جایی بگیریم که اعتقادات ما با آن سازگار نیست و با مرد یکسان صورت بگیرد این در واقع یک التقاط است مثلاً قوانین حقوقی را از جای دیگری گرفته‌ایم ولی اصول و قوانین نظریه ما چیزهای دیگری است یا به عنوان مثالی دیگر در مورد کرامت انسان به یک اصولی قائل هستیم ولی در روش‌های تعلیم و تربیت که در مهدکودک‌ها و مدارس و دانشگاه‌ها اجرا می‌کنیم این یک ناسازگاری و التقاط است پس ضرورت دارد برای ما آنچه که به آن عمل می‌کنیم توجه بکنیم که مبتنی بر اصول است.

استاد دانشگاه زنجان با تاکید بر اینکه حکمت عملی در واقع این اصول را بررسی می‌کند، افزود: اگر چه منابع بسیار غنی در مورد این اصول داریم و تمام آموزه‌های دینی از آیات و روایات؛ سرچشمه غنی این اصول هستند. حکمای مسلمان هم در این مورد اندیشه‌های نابی دارند.

وی افزود: در خصوص حکمت عملی یکی از اموری که در این همایش به آن توجه شده این است که چرا در حکمت عملی در قوانین ما و نسبت به آن بحث‌هایی که در حکمت نظری است چرا کمتر به آن پرداخته شده و همان هم متاخرین و معاصران توجه کافی به آن ندارند.

ذوالحسنی افزود: در واقع این همایش اولین قدم است که به حکمت عملی توجه شود و هم کارهایی که قدما در این موضوع داشته اند؛ باز اندیشیده شود و همه آنچه که در متون دینی ما وجود دارد، به عنوان یک گنجینه به آن توجه کرد و از آن اصول کلی حکمت عملی را بیرون کشید توجه شود.

وی ادامه داد: اگر این انسجام و رابطه برقرار شود و این جزئیات رفتار و اخلاق و حلقه گمشده پیدا و ارتباط برقرار شود؛ حکمت عملی باعث رسیدن ما به یک انسجام فرهنگی خواهد شد که این امر برای رسیدن جامعه به رشد و تعالی بسیار سرعت بخش است در غیر این صورت کارهای جزئی که با این اصول هماهنگ نباشد باعث آسیب و حرکت کند ما خواهد شد.

عضو کمیته علمی همایش مطالعات حکمت عملی، چیستی، مبانی ادامه داد: در واقع این همایش برای پر کردن این خلأ ای است که ضرورت آن را فرهیختگان در جامعه احساس کردند و می‌خواهند یک قدم محکم بردارند. این حرکت به همین جا متوقف نخواهد شد و امیدواریم این همایش به حرکت مستمر تبدیل شود تا بتوانیم در حوزه‌های مختلف؛ حکمت عملی را دنبال می‌کنیم و اگرچه مخاطبین همایش فرهیختگان جامعه هستند ولی قطعاً نتیجه این حرکت بهره مندی عموم مردم خواهد بود.

ذوالحسنی در پایان با تاکید بر اینکه این همایش برای مسئولین بسیار راه گشا است، گفت: شرط آن این است که از محصولات و ثمراتی که این همایش خواهد داشت مجریان و دست‌اندرکاران جامعه سیاستمداران و مسئولینی که در مسائل سیاسی و اجتماعی فعال هستند و چه فعالان فرهنگی و همه آنهایی که به نوعی به طور مستقیم ارتباط دارند با مردم از ثمرات این همایش بهره ببرند در غیر این صورت اگر بخواهد آنها را به مقالات و کتاب تبدیل شود و در گوشه‌ای خاک بخورد این همایش و همایش‌های بعدی که در این حوزه است به هدف اصلی نخواهد رسید.