علی جانباز رئیس حوزه هنری کودک و نوجوان، در گفت و گو با خبرنگار مهر، گفت: از جشنواره قصه‌گویی می‌توان به مثابه یک فناوری نرم مؤثر یاد کرد که هنوز به دستاوردها و تاثیراتش پی نبرده‌ایم. برگزاری این جشنواره، اتفاق خوبی است و بهره‌مندی‌های جدی تمدنی با خود به همراه دارد که متأسفانه هنوز برداشت‌های خوبی از آن نداشته‌ایم. در واقع جشنواره قصه‌گویی در عرصه نوین فرهنگی همانند یک فناوری است که می‌توان از دل آن بسیاری از اتفاقات فرهنگی را بیرون کشید تا کارآمدی داشته باشد.
وی افزود: اساساً ما در کشور با مشکل تولید محتوا مواجه هستیم و گرفتاری‌هایی در سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان در لایه‌های متعدد فرهنگی، هنری، رسانه‌ای داریم. این روزها بسیار درباره مشکل تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان صحبت می‌شود و اینکه خوراک محتوایی فرهنگی، رسانه‌ای مناسبی در اختیار ندارند. با بررسی این مشکلات در انتها به این نکته می‌رسیم که پایه همه این اتفاق‌ها، محتوا و مضمون است که دچار چالش بوده و به همین دلیل نمی‌توانیم احتمالاً فیلم خوب بسازیم، کتاب خوب بنویسیم یا بازی خوب تولید کنیم. همین عوامل موجب می‌شود تا کودک و نوجوان امروز به سمت استفاده از سبد وارداتی یا اساساً ترجمه پیش برود. پایه تولید همه این موارد، جهان داستان یا قصه است. بنابراین جشنواره‌هایی مانند قصه‌گویی کمک می‌کنند تا با روش کاملاً حرفه‌ای پایه محتوایی بسیاری از محصولات هنری و رسانه‌ای تأمین شود.
رئیس حوزه هنری کودک و نوجوان گفت: البته درحال حاضر جشنواره یک‌جانبه است و صرفاً به قصه می‌پردازد؛ در حالی که باید کم‌کم به سمتی برود که نسبت خود را با سایر محصولات هنری و رسانه‌ای مشخص کند، چرا که قصه، پایه و اساس تولید محصولات هنری و رسانه‌ای است. از سوی دیگر جشنواره در لایه ملی، جریان فکری و بومی و هویت ایران‌زمین را برای فرزندان‌مان بازگو می‌کند و در لایه بین‌الملل می‌تواند تبادل فرهنگی به همراه داشته باشد. همان شعار جشنواره که «قصه صدای زندگی است» می‌تواند باعث ایجاد رابطه بین ملل باشد و اشکالات و تعارضاتمان بر اساس تعاملات فرهنگی برطرف شود.
قصه‌گویی نیاز تمدن بشری است
جانباز در واکنش به این‌پرسش که حوزه هنری تا چه اندازه به عرصه قصه‌گویی ورود داشته، گفت: حوزه ورود خوبی به این عرصه داشته است و یکی از محورهای جدی ما برای عملیات برنامه‌ریزی فرهنگی، تمرکز روی قصه و قصه‌گویی است؛ تا حدی که یک واحد مشخص برای آن در سازمان تعریف کرده‌ایم. ما امسال «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را تولید کردیم که در ایام شهادت سردار قاسم سلیمانی با همکاری کانون در شهرهای مختلف اجرا شد. برنامه «پهلوانان نمی‌میرند» یا برنامه «قصه ما به‌سر رسید» که پیرامون ایام شهادت امام حسین (ع) برگزار شد، همگی از جمله مواردی هستند که با محوریت و تمرکز روی قصه در قالب برنامه‌های قصه‌گویی پیش رفته و به مرحله اجرا رسیده است. در حال حاضر نیز شناسایی و سازماندهی برنامه «مادران قصه‌گو» را در مرحله پیگیری داریم تا در تهران و شهرستان‌ها برگزار شود. ما یکی از مسیرهای تمدنی را قصه می‌دانیم و برای راه‌اندازی تمدن اسلامی بخش عمده‌ای از آن توسط قصص محقق می‌شود که امیدواریم بتوانیم آن را دنبال کنیم.
پیش به سوی قصه‌های تعاملی
وی درباره چالش قصه‌گویی برای نسل کودک و نوجوان امروز که غرق در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هستند، گفت: در کشور ما از یک دوره‌ای به بعد جریان قصه‌گویی کمرنگ شد و عادت به قصه‌گویی خانوادگی یا تعریف قصه در محیط خانه از بین رفت، یکی از علل آن هم روند فناوری در دگرگونی‌های اجتماعی است. اما نکته مهم بعدی این است که همچنان قصه یک روند مونولوگ یک طرفه است، در حالی‌که می‌توانیم به سمت قصه‌های تعاملی برویم که آقای مصطفی رحماندوست نیز درباره آن صحبت کرده‌اند. یا قصه تبدیل شود به پایه‌های تعاملی در تولید محتواهای دیگر، به طور مثال قصه تبدیل شود به موشن یا کمیک موشن یا پادکست. امروز بچه‌ها شاید قصه‌های مونولوگ را گوش ندهند، اما پادکست‌ها و محصولات صوتی جزو جدی‌ترین محصولات سبد نوجوانان قرار گرفته است. چت استوری‌ها یکی دیگر از فضاهایی است که این امکان را برای ما فراهم می‌کند چرا که بچه‌های این نسل بسیار علاقه‌مند به این عرصه هستند. در این فضا، جهان قصه در قالب چت شکل می‌گیرد و ما باید از طریق این فضا با آنها ارتباط برقرار کنیم.
رئیس حوزه هنری کودک و نوجوان ضمن گلایه از کاهش تولیدات مبتنی بر قصه در تلویزیون، گفت: تلویزیون متأسفانه به اشتباه به سمت جریان مسابقه‌های استعدادیابی پیش رفته است. رشدی که تلویزیون در طی پنج سال گذشته در راستای تولید برنامه‌های استعدادیابی پیش گرفته، به این دگرگونی کمک شایانی کرده و قصه‌گویی در این تولیدات کمرنگ شده است. زمانی تولید برنامه‌های گفت‌وگو محور براساس سرگذشت افراد در تلویزیون بسیار جدی بود، اما مدت‌هاست که آن را فراموش کرده‌ایم در حالی که دنیا جریان ادبیاتش به سمت جستارنویسی و روایت نویسی می‌رود. البته امسال دیدم که صداوسیما برنامه «قصه‌های شب چله» را راه‌اندازی کرد که اتفاق خوبی بود یا برنامه رقابتی مثل «میدون» که فرد کسب و کارش را در قالب قصه روایت می‌کند. تولید این جنس برنامه‌ها خوب است چرا که تلویزیون به شدت می‌تواند فرهنگ‌سازی کند تا گوشمان به قصه‌گویی و قصه‌پردازی آشنا شود.
جانباز در پایان گفت: اینکه در این دوره از جشنواره قصه‌گویی، تمرکز از تهران برداشته شده و به سمت استان‌ها رفته است، جای تقدیر و تشکر دارد. ضمن این که هر چقدر جشنواره از ساختار رسمی خود جدا شود و به سبد مصرفی مخاطب نزدیک‌تر شود، می‌تواند بهتر و بیشتر به آینده کشور کمک کند.
نظر شما