خبرگزاری مهر، گروه استانها - هادی ابراهیمی*: حسینیه معلی، با انبوهی از الگوهای ناب عزاداری از سراسر ایران، کارستانی از مضامین اصیل نهضت عاشورا را تقدیم نگاه مخاطبان کرد که به حق می‌توان گفت بی بدیل ترین حسینیه از صدر عاشورا تا عاشورای امسال در تنوع و تجمع و تحول مفهومی بوده است.
یکی از دغدغه‌های بزرگان عرصه تحقیق و تفسیر و اندیشه، دغدغه تحریف عاشورا و تفسیر به رأی ها و اضافات و خرافات و افزایش و کاهش‌های تأثیرگذاری است که گاهی در خلال آن مصادره معنا هم صورت می‌گرفت، تا جایی که در عین حالی که ما عاشورا و قیام خونین و نهضت انقلابی امام حسین (ع) را گرامی می‌داشتیم اما در همان حال، با شکل گرایی و تظاهر و تفاخر و تکاثر، نقض غرض شده و نه تنها، مراسم منتسب به عاشورا در طول دو ماه عزاداری محرم و صفر، انقلابی ساز و مروج فرهنگ ظلم ستیزی نبود، بلکه در حد یک مقبره پرستی و حاشیه پردازی، محدود شده و از فهم عاشورای اول حسینی خبری نبود.
تمرکز فریبنده و ناروا روی علم و کتل و پرچم و تزئینات و تعداد نفرات حاضر در دسته جات و موسیقیایی کردن مراسم‌ها و حتی تنوع ملودی‌های نوحه‌ها و سایر شکل گرایی ها، فرم لباس‌ها و بزرگی و تعداد شعبات علم‌های صلیبی، مسابقه علم کشی بدون بار مفهومی و دهها اتفاق ریز و درشت دیگری که هم اکنون و به مرور زمان از آنها به عنوان سنت هم یاد می‌شود، مانع از نزدیک شدن سوگواران حسینی به اهداف و منظورهای نهضت کربلا شده و نمی‌توانستند جامعه و نسل‌های نو را حسینی و زینبی سازند.
حسینیه معلی در شبکه سوم رسانه ملی، با انبوهی از ایده‌ها، طرح‌ها، تحقیقات، نوآوری‌ها، اندیشه‌ها، الگوها، نمونه‌ها، تجربه‌ها، اسناد و نیز بکارگیری کارشناس‌ها و فعالان مذهبی اعم از حوزوی‌ها و دانشگاهی‌ها پرکننده همان خلاءهای تاریخی و ترمیم گر غفلت‌ها و شکاف‌ها و فاصله‌های معنایی بین تحریف‌ها و حقایق ناب شد و در طول دو سه سال اخیر، خصوصاً مجموعه تولیدات محرم امسال، کارستانی از مضامین اصیل نهضت عاشورا را تقدیم نگاه مخاطبان کرد که به حق می‌توان گفت که بی بدیل ترین حسینیه از صدر عاشورا تا عاشورای امسال در تنوع و تجمع و تحول مفهومی بوده است.
۱- استفاده از تمامی ظرفیت‌ها
۲- استفاده از جلوه‌های هنری و تصویری
۳- استفاده از قابلیت‌های اقوام و اقشار
۴- استفاده از چهره‌های جذاب
۵- استفاده از نسل‌های پیشین و نوبن
۶- استفاده از اندوخته‌های ناب حسبنیه ها
۷- استفاده از پیرغلامان حسینیه‌ها
۸- استفاده از انواع و اقسام سنت‌ها
۹- استفاده همزمان از آقایان، بانوان، جوانان
۱۰- استفاده از نابینایان، ناشنوایان و سایر توان یابان
۱۱- استفاده از صاحبان قلم و بیان
۱۲- استفاده از مضامین ناب امروزی شهادت
۱۳- ارتباط دادن عاشورا با مصادیق زمانی و مکانی امروز مثل دفاع مقدس و دفاع از حرم
۱۴- تصحیح روضه‌ها و روایتها و قصه‌ها
۱۵- استفاده از قابلیت‌های تعزیه‌ها و رجزها
۱۶- کثرت برنامه‌ها و جمعیت اجراکننده و کثرت جمعیت عزاداران حاضر در جایگاه تماشاکننده و بازتاب دادن آنها از زوایای نگاه دوربین‌ها
۱۷- استفاده صوتی از نوحه خوانی‌های دهه‌های پیشین
۱۸- ارتباط معنایی و تصویری بین کربلای امروز با کربلای اول
۱۹- انعکاس گسترده صوتی دیدگاه‌های بینندگان تلویزیونی
۲۰- نقش آفرینی‌های استثنایی مجری و کارشناسان همه فن حریف حسینیه معلی
دهها و حتی بیش از صد برداشت متین دیگر از این برنامه جذاب را می‌توان مکتوب کرد که قطعاً خارج از محدوده مجال و مقال بوده و فعلاً استنکاف می‌شود.
حلاوت و شیرینی برنامه‌های فردی و جمعی حسینیه‌های معلی در حالی رقم خورد که بیننده برای اولین بار نشاط معنوی یک عزاداری را در کام خود می‌چشید و خانه نشین ها و سایر کسانی که توفیق حضور در حسینیه و سایر مراسم بیرونی منتسب به عاشورای حسینی را نداشته‌اند، نه تنها خلائی حس نمی‌کردند، بلکه معتقد بودند به توفیقی فراتر از حضور در حسینیه‌ها دست یافته‌اند.
اتفاق بزرگ‌تری را که حسینیه معلی رقم زد، بالابردن سطح توقعات و انتظارات و سلیقه‌های آحاد مردم جامعه و مخاطبان و الگوسازی برای سایر حسینیه‌ها و موکب ها بود که طبعاً با عنایت به مراقبتی که از محتواها و ظواهر می‌شد، موجب ارتقا کیفی این اماکن نقش آفرین خواهد شد.
پویایی برنامه‌ها و محتوا افزایی ها باعث می‌شد که مخاطب احساس یکنواختی و یا کسالت نکند و با چشمانی باز و ذهن‌های فعال به تعقیب برنامه‌ها و تمرکز بر معنا بپردازد و برای رؤیت قسمت‌های بعدی، بی شکیبایی و لحظه شماری کند.
رسانه ملی در همین دو سه سال اخیر ظرفیت‌های معنوی و مذهبی زیادی را به جلوه در آورد که حسینیه معلی به همراه محفل، سرآمد همه آنها محسوب می‌شوند.
نکته پایانی اینکه حسینیه معلی برای مراکز استانی رسانه ملی نیز الگوسازی کرد یکی از برنامه‌های متفاوت صدا و سیمای مازندران که با تاسی از حسینیه معلی در ایام محرم روی آنتن شبکه استانی رفت، فصل دوم "حسینیه برگ سرخ" بود که با حضور شرکت‌کنندگان و مداحانی از سراسر استان، سبک‌های عزاداری مردمان دیار علویان را، متناسب با فرهنگ و جغرافیای هر منطقه به نمایش گذاشت، سبک‌هایی که پیش‌تر شاید جز محلی‌های همان منطقه کسی از آن خبر نداشت و با محتوا و اجرای خاص خود، یادآور سنت‌های دیرینه عزاداری مردمانی شدند که از دیرباز، دل‌سوخته و محب مکتب امام حسین (ع) بوده اند.
حسینیه برگ گل سرخ شبکه مازندران همانند حسینیه معلی در مسیر نمایش فرهنگ‌های عزاداری مردمان این سرزمین، کار سختی در پیش داشت عوامل این برنامه مدت‌ها قبل درباره اینکه مازندرانی‌ها در ایام محرم چگونه به محضر اهل بیت‌علیه‌السلام عرض ادب می‌کنند تحقیق و پژوهش انجام دادند و گنجینه‌ای بزرگ از مداحی‌ها، آواها و نواها و آئین‌های مختلف سراسر استان را جمع آوری کردند و در حد توان، این آئین‌ها را از قاب تلویزیون به نمایش گذاشتند تا مفهوم برنامه‌های مذهبی از یک ساختار خشک به یک قالب جذاب تبدیل شود و مورد توجه بسیاری از مخاطبان تلویزیون قرار بگیرد که جا دارد به عنوان مدیر صدا و سیمای استان مازندران از برنامه سازان این مجموعه و بازخوردهای مثبت و محبتی که از سوی مخاطبین این برنامه گرفتیم اظهار امتنان نمایم.
عضو هیأت علمی دانشگاه
نظر شما