به گزارش خبرنگار مهر، "زیورآلات محلی و سنتی ترکمن " مکمل لباس‌های سنتی و بومی این استان است، لباسهایی که معرف آداب، رسوم، سنن و فرهنگ مردم منطقه ای دارای پیشینه کهن است و زیورآلات همیشه جزو جدایی ناپذیر از پوشاک اقوام عشایر و روستاییان این استان بوده است.
این زیور آلات ترکمن شامل گردنبند، سینه ریز، مچ بند، دستبند و سربند است.
زیورآلات ترکمن با جنس نقره و طلا به دلیل اصالت و زیبایی چشمگیر، علاقه مندان بسیاری در داخل و خارج از کشور به خود جذب کرده است و این هنر به عنوان سوغاتی ارزنده و ماندگار در سبد خرید گردشگران جای بازکرده است.
زیورآلات ترکمن تا دهه ۸۰ به دلیل نبود سفارش از طرف زنان ترکمن، گرانی مواد اولیه، نداشتن کاربرد عمومی و پایین بودن دستمزدها از رونق افتاده بود و می رفت تا همانند برخی رشته های پر پیشینه صنایع دستی جایی برای خود در موزه ها بیابد، اما از چند سال پیش این صنعت دوباره احیا شده و ساخت مجدد آن جان گرفت.
زیورآلات ترکمنی کاربردهای متنوعی دارد. زنان ترکمن علاوه بر زیورهایی که به کلاه و روسری خود می آویزند، برای تزئین موها نیز زیورهایی خاص دارند، گردنبند، گل یقه، گوشواره، دستبند، تلفیقی از انگشتر و دستبند، تزئینات پیراهن، کت و نیز تزئینات خاص روی وسایل مورد استفاده زنان نظیر شانه، انگشتانه و ابزار نخ ریسی از دیگر زیورهاست.
مردان ترکمن هم از زیورآلات خاص خودشان روی انگشتر، کمربندهای نقره ای، خنجر و شلاق اسب استفاده می کنند. اسباب بازیهای کودکان، منگوله و خلال و لباس آنان نیز با زیورآلات تزئین می شود.
در این زمینه جمعی از فعالان صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کردند: برای بازیابی جایگاه واقعی صنایع دستی باید از فعالان این رشته حمایت و برای توسعه و کاربردی شدن آن برنامه ریزی شود.
پری محمدی بانوی فعال در رشته زیورآلات سنتی در گمیشان گفت: نقوش و ظریف کاریهای زیورآلات ترکمن اصیل بوده و آن را از دیگر زیورآلات کرانه خزر متمایز می سازد.
وی اظهار داشت: افسوس که برخی سودجویان با واردات زیورهای آلات تقلبی و بدلی از برخی کشورها و فروش آن به بهای کم به پویایی و رونق زیورآلات ترکمن لطمه زده اند.
وی اظهار داشت: فروش زیورآلات بدلی در بسته بندی های کوچک و با قیمت پایین موجب دلسردی فعالان واقعی این هنر قدیمی شده و هنرمند ترکمنی که با زحمت زیاد روی یک کار وقت می گذاشت و با نقره آن را تهیه می کرد حتی نمی تواند مزد کارش را به دست آورد.
وی که 20 سال در این رشته فعالیت دارد، ادامه داد: حمایتها از این رشته هنری کم است و دیگر ترکمنها هم کارهای سنتی را نمی خرند.
وی بیان داشت: این روزها کمتر عروسان ترکمن به دنبال استفاده از زیورآلات سنتی خود هستند و طلاهای ساخت جدید جای زیورآلات سنتی را در بین ترکمنها گرفته است.
به گفته این بانوی هنرمند، هرچند برخی از سنتهای قدیمی مانند کجاوه نشستن و عروس بردن یا زدن آلاچیق در جشنهای عروسی ترکمنان برگزار می شود اما کسی دیگر در فکر زیورآلات سنتی ترکمن نیست.
به تاکید وی، برای توانمند کردن بیشتر تولیدکنندگان باید بازارچه های هفتگی و فروشگاه های صنایع دستی ترویج و گسترش یابد.
وی با بیان اینکه صنایع دستی باید وارد خانه‌ها شود، گفت: باید فرهنگ پذیرش صنایع دستی را نیز در سطح جامعه ایجاد کنیم و صنایع را در منازل کاربردی کنیم.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان گفت: زیورآلات ترکمن از رشته های منسوخ شده هنرهای سنتی گلستان است که به دلیل کاربردی بودن، ظرفیت احیای دوباره را داراست.
انوشیروان گرایلی به خبرنگار مهر افزود: برای رونق دوباره این هنرسنتی پیشکسوتان این هنر شناسایی شدند ولی بسیاری از این افراد به دلیل بالا بودن سن قادر به فعالیت در این زمینه نبودند.
وی اظهار داشت: سرانجام با کمک یکی از این پیشکسوتها کلاس ای آموزشی این هنر سنتی برگزار شد که علاقمندان زیادی در این کلاسها شرکت کردند.
وی تصریح کرد: هم اکنون کارگاههایی در شهرهای بندرترکمن، گنبدکاووس و آق قلا فعالیت دارید و تولیدات آنها به کشورهای ترکیه، انگلیس و مجارستان صادر می شود.
به گفته گرایلی، زیورآلات ترکمن در بازار داخلی به دلیل بزرگ بودن به عنوان تزئینات و دکوراسیون بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی گلستان ادامه داد: برای کاربردی کردن زیورآلات در بازار داخلی، آنها با سنگهای قیمتی تلفیق شده تا با همان شکل ولی ظریفتر ساخته شده و قابل قبول بازار داخلی نیز واقع شود اما با وجود بزرگ و سنگین بودن زیورآلات ترکمن خارجیان آنها را می پسندند.
وی ادامه داد: اکنون در حال برنامه ریزی برای ثبت این هنردستی ماندگار هستیم تا به نوعی در حفظ آن کمک شود.
80 هزار هنرمند صنایع دستی در 94 رشته صنایع دستی غیربومی و 40 رشته صنایع دستی بومی در استان گلستان فعالیت دارند.
نظر شما