پرونده تاریخ در روشنایی
-
به بهانه مرگ ملکه؛
ماموران ملکه درایران/برپایی نخستین لژهای ماسونی در مناطق نفت‌خیز
پس از کشف نفت، فرمان تشکیل لژهای فراماسونری انگلیسی در مناطق نفت خیز جنوب ایران صادر شد.این لژها فعالیت بسیار داشتند و پس از ملی شدن صنعت نفت نیز تمام تلاش خود را برای شکست آن به کار گرفتند.
-
تاریخ در روشنایی/۱۵
شاعر «بهاران خجسته باد»؛ از طبابت تا سرودهای حماسی و میهنی
«سروده بهار»ترانه‌ای بود که زنده‌یاد عبدالله بهزادی به مناسبت قتل فجیع پاتریس لومومبا سرود. از زندگی شاعر این شعر اثرگذار، اطلاعات چندانی در دست نیست بجز مختصری در کتاب دانشنامه پزشکان وکیل.
-
تاریخ در روشنایی/۱۴
ردیه‌های شیخ هادی نجم آبادی بر بابیت و بهاییت/ادعاهای گزاف باعث گرایش مردم می‌شود
شیخ هادی نجم آبادی در «تحریر العقلا» بارها بر بابیه و بهاییت می‌تازد و قرآن را کلام جاوید معرفی می‌کند. به باور او فقر شدید فرهنگی باعث شد تا برخی به ادعاهای گزاف باب گرایش پیدا کنند.
-
تاریخ در روشنایی/۱۲
نقش احمد فردید در معرفی کافکا به ایرانیان/فردید در نامه‌های هدایت
فردید پیش از نخستین سفرش به غرب، مطالعات بسیاری در زمینه فلسفه غرب داشت و تحت تاثیر آنها بود. این نکته از نامه‌های صادق هدایت به شهیدنورایی قابل درک است. خودش نیز به این امر اشاره کرده است.
-
تاریخ در روشنایی/۱۱
دستور ناصرالدین شاه برای تخریب ابنیه دوره صفوی در اصفهان/ظل‌السلطان اجرای اوامر کرد
ظل السلطان در نخستین دیدار با سیدجمال الدین اسدآبادی نامه‌های ناصرالدین شاه را که در آن دستور اکید به تخریب ابنیه دوران صفویه داده شده بود، نشانش می‌دهد.
-
تاریخ در روشنایی/۱۰
فرمان به تشکیل مجلسی از همه اصناف بجز کشاورزان/راپورت‌هایی از کتاب نارنجی
در روز تولد شاه یعنی در ۱۳ امرداد فرمان دیگری توسط اعلیحضرت امضا شد که در آن گفته شده بود مجلسی از نمایندگان منتخب کلیه طبقات مردم ایران به غیر از کشاورزان تشکیل شود.
-
تاریخ در روشنایی/۹
نمی‌توان درهای تجدد را روی زنان بست/شیخ محمدخیابانی و حقوق نسوان
شیخ محمد خیابانی در یکی از نطق‌های خود چنین گفته بود: ممکن نیست ما یک قرار و تصمیمی را اتخاذ نمائیم و یا اظهاراتی را بکنیم که بتواند ابواب تجدد را بروی نسوان (زنان) ببندد.
-
تاریخ در روشنایی/۸
روزنامه آذربایجان از چه مسلکی پیروی می‌کرد؟/واردات خاویار و ماهی‌شور از فرانسه
روزنامه «آذربایجان جزء لاینفک ایران» با هدف اتحاد مسلمانان (به سال ۱۹۱۸) راه‌اندازی و در هر شماره آن مطالب مهمی بر ضدسیاست‌های دول استعماری در ایران (از جمله در زمینه تجارت) منتشر می‌شد.
-
تاریخ در روشنایی/۷
گزارش محمدامین رسول‌زاده ازمشقت های کارگران روزمزد ایرانی در باکو
محمدامین رسول زاده که مطرح‌ترین شخصیت تاریخ جمهوری آذربایجان است و البته ریشه‌ای ایرانی دارد و با جنبش مشروطیت نیز پیوندهایی داشت، گزارشی درباره کارگران روزمزد ایرانی در باکو نوشته بود.
-
تاریخ در روشنایی/۶
طهران درصدد یک قرض تازه است، امان از تجدید چنان خبط مهلک/نقد استقراض خارجی توسط ملکم خان
ملکم خان که تصویر به شدت دوگانه‌ای از او در تاریخ ایران ثبت است هنگام سفارت در رم در نامه‌ای به وزارت خارجه به استقراض از دول خارجی تاخت و روش‌های دیگری را برای جذب سرمایه پیش کشید.
-
تاریخ در روشنایی/۵
غارت چندباره مقبره شیخ صفی‌الدین اردبیلی توسط تزارها/افسر روس نام آن را «انتقال» گذاشت
روس‌ها از آغاز جنگ‌هایشان با ایران در زمان فتحعلیشاه تا پس از پیروزی انقلاب مشروطه مدام چشم طمع به میراث موجود در مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی داشتند و مدام آنجا را غارت کردند.
-
تاریخ در روشنایی/۴
شعار فان حزب الله هم الغالبون را کدامیک از مشروطه‌خواهان سر داد؟
در سال ۱۲۸۶ محمدعلیشاه در مسیر رفتن به دوشان تپه مورد سوقصدی ناموفق قرار می‌گیرد. یک روز پس از آن شب‌نامه‌ای خطاب به شاه پخش می‌شود که در آن از شعار فان حزب الله هم الغالبون استفاده شده است.
-
تاریخ در روشنایی/۳
ماجرای دعوت لنین از یک ایرانی برای سخنرانی در کمینترن/۱۴هزار فارسی زبان ارتش سرخ چه کسانی بودند؟
حیدرخان از انقلابیون ایران بود که در دوران مشروطه نقشی جدی ایفا کرد. او در دوران تبعید خود در اروپا با لنین آشنا شد. با دعوت لنین در کمینترن سخنرانی کرد. متن نطق او در این گزارش آمده است.
-
تاریخ در روشنایی/۲
نقشه سیدجمال‌الدین اسدآبادی برای درانداختن جنگ میان روس و انگلیس/مساله حق کشتیرانی در کارون
حسین خان عدالت روایت کرده که سیدجمال الدین اسدآبادی در نظر داشت که وسایل جنگ روس و انگلیس را فراهم سازد تا موقع قیام را بدست آورد و به همین دلیل به پطروگراد سفر کرد.
-
تاریخ در روشنایی/۱
کلنل محمدتقی‌خان پسیان کدام نمایشنامه تاگور را ترجمه کرد؟
کلنل محمدتقی خان پسیان به‌جز امور نظامی در تالیف و ترجمه نیز دستی داشت و به‌غیر از متون ادبی کتاب‌هایی در علوم مختلف از جمله شیمی را نیز ترجمه کرد.