آسمان حرم در حصار ساختمانهای مرتفع/ لزوم حفظ جلوه های ناب بارگاه رضوی

به گزارش خبرنگار مهر، استاد دانشکده هنرهای زیبای تهران، سعید شهلاپور هنرمندی که این روزها همراه با دو مجسمه، گرم وصمیمی در جمع داوران جشنواره یادمانهای شهری مشهدالرضا حضور دارد، حسرت میراثی را می خورد که در مشهد بوده و حالا نیست.

صورت مهربان و نگاه پدرانه ای دارد، مرا به یاد نیما یوشیج می اندازد، در بیت بیت سخنانش دغدغه حفظ آثار و میراث پایتخت معنوی ایران لبریز است و شاید یکی از دلمشغولیهای او در این سفر رساندن صدای تخریب بناهایی است که هویت ما در شهر مشهد بودند و امروز نیستند.

ارتفاع ساختمانها پنج برابر ارتفاع حرم است

استاد شهلا پور در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: وقتی در حرم می ایستی باید فقط آسمان را ببینی و من در زیارتی که داشتم حرم را در حصار ساختمانهای مرتفع دیدم.

صدای محکمی دارد و با تاکید و تعصب می گوید: ارتفاع ساختمانها پنج برابر ارتفاع حرم است، چه اشکالی داشت که مسافرخانه ها از سه طبقه بیشتر اجازه ساخت نمی گرفتند.

او که فکری جز حفظ آثار فرهنگی برای شهری که پایگاه عاشقان اهل بیت است در سر ندارد با تاکید بر اینکه بافت تاریخی حرم باید حفظ شود، می افزاید: امیدوارم که اینگونه ساخت و سازها متوقف شود و حریم حرم و برخی آثار باقی مانده ترمیم و نگهداری شود.

استاد شهلاپور که کوله باری از تجربه را بر دوش دارد در مقایسه ای از شهر مشهد و واتیکان بیان می کند: در رم تا کیلومترها اطراف اثر کلیسای سنت پترز اجازه هیچ ساخت و سازی داده نشده است.

سپید موی هنر کشور می افزاید: حرم رضوی، نه تنها از آثار ارزشمند معماری است و نمونه ای کامل از همه هنرهای معماری، خط، آجرکاری، کاشیکاری معرق، آینه کاری، قلم زنی، مینیاتور، تذهیب، خاتم کاری، سنگ تراشی و... است، بلکه از ارزش معنوی نیز برخوردار است.

استاد عکس هایی از گذشته شهرمان مشهد را به من نشان می دهد و می گوید: آسمان حریم حرم امام رضا، در این تصاویر به خوبی معلوم است این خیابانها، ساختمانها و درختان اگر همتی می شد و سازمان میراث فرهنگی، تولیت آستان قدس و شهرداری با هم همدل می شدند می ماند.

وی تاکید می کند: سازه هایی در شان حریم حرم باید در اطراف این بارگاه ساخته شود و توسعه حریم با حفظ منافع ملی و فرا ملی و در جهت حفاظت از این بافت تاریخی صورت بگیرد.

بناهای قدیمی هویت شهر هستند

وی با ابراز تاسف و با نگاهی نگران از تخریب بناهای تاریخی و نشانه های شهری مشهد می گوید: این یادمانها و ساختمانها هویت شهر مشهد هستند و آثاری مانند چهار طبقه در مشهد نشانه ای برای شهر مشهد بود که می شد برای عبور خیابان مانند مسجد سیدها آن را دور زد.

استاد شهلا پور تاکید می کند: همانطور که درخت و گل لازمه شهر است، مجسمه هم یک نیاز و یک نشانه ضروری برای شهر است.

وی با اشاره به برپایی نمایشگاه یادمانهای شهری مشهد الرضا می گوید: حمایت از مجسمه سازی و هنر مجسمه تنها وظیفه  شهرداری ها نیست بلکه این مسؤلیت به عهده وزارت ارشاد است.

یادمان ها بر اساس نیاز شهر ساخته شوند

وی با بیان اینکه برخی از مجسمه های این نمایشگاه در میادین شهر مشهد نصب خواهد شد می افزاید: مجسمه‌ها باید بر اساس نیازهای شهر سفارش و ساخته شوند و البته این نمایشگاه رویکرد معنوی داشته که متناسب با شهر مذهبی مشهد است.

استاد مجسمه ساز درباره سابقه توجه به مجسمه های شهری می گوید: توجه به مجسمه سازی از آن جهت ضروری است که این آثار می توانند روح تازهای را به شهر بدمند و نیاز روحی و معنوی مردم را پاسخ دهند.

وی بیان می کند: در شهر مشهد هم با توجه به نیازهای شهر فعالیت هایی خوبی آغاز شده است و مجسمه‌سازی به عنوان یک عنصر لازم در شهر مورد توجه قرار گرفته است.

دانشجویان مجسمه سازان بزرگ آینده

استاد شهلاپور در پاسخ به اینکه سپردن کار به دانشجویان برای ساخت یادمانهای شهری را چگونه ارزیابی می کنید می گوید: حضور دانشجوها کار بزرگی بود و ما این کار را برای جمع آوری نیروی آینده و تربیت مجسمه سازان بزرگ انجام دادیم.

وی تاکید می کند: تعداد هنرمندان مجسمه ساز در کشور ما محدود است و مدت کمی است که به این هنر بها داده می شود و از طرفی هم امکانات دانشجویی ما محدود است و استفاده از مجسمه سازان دانشجو، خوب است.

ساخت مجسمه بزرگان قدردانی مقام آنهاست

استاد برجسته دانشکده هنرهای زیبای تهران بیان می کند: همانطور که برای ارج گذاری و قدردانی از بزرگان، پیشگامان،هنرمندان و دانشمندان از اسم آنها برای کوچه و خیابان‌هایمان استفاده می کنیم به کمک مجسمه هم می توانیم همین عمل را انجام دهیم.

وی بیان می کند: با نصب یادمانهای شهری می توان فضای شهری را تلطیف کرد و مجسمه یکی از عناصری که می تواند شهرها و پارک ها را زیباتر کند.

جهان با مجسمه ها فرهنگ ما را بهتر می شناسد

وی می گوید: به تدریج فرهنگ مردم در شهر به گونه ای می شود که آرام آرام مردم مجسمه را تقاضا می‌کنند و باید بگویم که  یکی از هنر هایی که می تواند برای ما در جهان وجهه ای فرهنگی ایجاد کند، مجسمه است.

استاد شهلا پور می افزاید: ساخت یک مجسمه در میان مردم عادی می تواند شور و اشتیاق به وجود آورد و این بخش ارزشمند ماجراست.

مجسمه با سنگ ارزان و ماندگار

استاد مجسمه سازی دانشگاه تهران یادآور می شود: یکی از کارآمد ترین هنرها در شهرها مجسمه سازی است، به خصوص مجسمه سازی با سنگ که ماندگاری بیشتری دارد.

وی می افزاید: با توجه به اینکه کشور ما منابع غنی سنگ آن هم با رنگ های مختلف دارد می توانیم مجسمه های گوناگون برای شهرها خلق کنیم.

وی به این نکته اشاره می کند که سنگ در برابر فضای طبیعت مقاوم است و برای ما ارزان ترین در می آید و در همه کلان شهرها می تواند مجسمه‌های گوناگونی با سنگ به وجود بیاید.

کمبود آثار حجمی در مشهد

استاد شهلاپور بیان می کند: در فضاسازی‌های عمومی شهر مقدس مشهد نیز کمبود به چشم می‌خورد و شاید برپایی جشنواره‌ای در سطح کشوری نیز گویای اهمیت این هنر حجمی در طراحی‌های شهری مشهد بوده باشد.

وی در رابطه با نمایشگاه یادمانهای شهری یادآور می شود: اولین نکته‌ای که در بررسی آثار جشنواره یادمان‌های شهری مشهد به چشم می‌خورد.

متناسب با فرهنگ شهر مشهد یادمان بسازید

استاد شهلاپور بیان می کند: مشهد به عنوان یک شهر مذهبی دارای مشخصات منحصر به فردی است و ساخت مجسمه و یادمانهای شهری باید بر اساس آیین ها و متناسب با فرهنگ این شهر باشد.

وی تاکید می کند: رویکرد بیشتر هنرمندان برای ساخت آثاری متناسب با فضای شهر مشهد،‌ سمت و سوی پرداختن به نمادهایی مشخصی را نشانه گرفته بود که انتظار ما هم همین بود.

داور جشنواره یادمان های شهری مشهدالرضا گفت: در این نمایشگاه طرح ها با مضامین مختلف به کار رفته شده که ارتقا سطح فکر هنرمندان مجسمه ساز شهری را نشان می دهد.

وی با بیان اینکه توجه به مجسمه در فضاسازی شهری چند سالی است که در کشور آغاز شده افزود: شهر مشهد با نصب یادمان‌ها در مناسبت‌های مختلف و با توجه به نیازهای متناسب با هر ناحیه شهری پیشگام در کشور بوده است.

مجسمه سازی هنری جوان

استاد شهلا پور تاکید می کند: مجسمه‌سازی در ایران هنری جوان است و درگذشته برای پرداختن به این هنر رغبت چندانی وجود نداشت و در صد سال اخیر نیز بیشتر مجسمه‌ها، ‌نمایش‌گر شخصیت‌ها و پرتره‌هایی از نخبگان و شاعران و... بوده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه هنر جوان مجسمه سازی نیاز به تقویت بیشتر هنرمندان دارد معتقد است که مردم شهر مشهد هم باید با نگاهی عمیق تر به این هنر توجه کنند تا نیازهای شهر در دمیدن روح فرهنگ و معنویت تحقق پیدا کند.

گفتنی است، استاد سعید شهلا پور در سال 1323 در تهران به دنیا آمد، او در رشته مجسمه سازی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد.

برگزاری نمایشگاه های انفرادی و گروهی از آثارش در سفارتخانه ها و نگارخانه های تهران، رشت و دیگر شهرهای بزرگ و شرکت در دوسالانه های مجسمه سازی از جمله فعالیت های هنری او به شمار می آیند.

شهلا پور عضو هیات رئیسه انجمن مجسمه سازان ایران است، همچنین تدریس در رشته مجسمه سازی در دانشگاه تهران و دانشگاه های هنر سال هاست که این هنرمند را به خود مشغول کرده است.

.......................

مصاحبه: زهره رنگ آمیز