مجموعه ای خاطره انگیز از فرهنگ غنی لرستان/ به گذشته سفر کنیم

به گزارش خبرنگار مهر، هر ساله از ابتدای تعطیلات نوروزی قلعه فلک الافلاک مملو از حضور مسافران و گردشگرانی از جای جای ایران اسلامی است که برای بازدید از این اثر ملی و شاهکار معماری ایرانی و همچنین موزه باستان شناسی و مردم شناسی این قلعه شگرف در خرم آباد حضور پیدا می کنند.

موزه مردم شناسی استان لرستان به عنوان یکی از غنی ترین موزه های مردم شناسی کشور در اردیبهشت سال 1381 در قلعه فلک الافلاک افتتاح شد. این موزه با 12 سالن و راهرو هایی مرتبط به آن صحنه هایی بسیار بدیع و چشم نوازی را از زندگی بومی مردم لرستان به نمایش گذاشته است.

سفر به فرهنگ و باورهای مردمان لر

موضوعات به نمایش گذارده شده در این موزه شامل باورها و اعتقادات مردم این دیار درباره چشم زخم ها و تولد، ابزار و وسایل روشنایی سنتی، کتابت و لوازم مربوط به آن، پوشاک سنتی مردان و زنان ، ابزار و صنایع کشاورزی بومی، موسیقی محلی، آهنگر محلی، گالری عکس از مناظر طبیعی و زندگی مردم، صحنه هایی از مراسم عروسی , گالری عکس هایی از دوره قاجار است.

همچنین مشاغل سنتی خراطی، سراجی، گیوه دوزی، ورشو سازی، ویترین هایی از ظروف و وسایل مهمانوازی، مراسم سوگواری و گورنگاره های حجاری شده، سالن مخصوص نمایش فیلم و اسلاید، مرد موتاب، زنان در حین بافت سیاه چادر، قالی، گلیم، جاجیم، ویترین نمونه هایی از بافته های لری، ماکتی از سیاه چادر، صحنه هایی از فعالیت زنان عشایر و روستایی، سالن موسیقی و نمایش انواع سازهایی لری و چهره های برجسته موسیقی لرستان، صحنه ای از شکار، آسیاب آبی و سالن ابزار و وسایل پخت نان و ... از دیگر دیدنیهای این موزه است.

موزه مردم شناسی فلک الافلاک؛ منظره خاطره انگیز فرهنگ این دیار

این مجموعه که با بهره گیری از ابزار و وسایل گرد آوری شده از صحنه های واقعی زندگی روزمره مردم و چیدمان مناسب آنها در ویترین ها و صحنه های ایجاد شده گذاشته شده منظره های خاطره انگیزی را در ذهن هر بیننده ای بر جای گذارد.

در سالن اول موزه با اشیاء مربوط به تولد آغاز می شود که شامل اشیایی با باورها کهن نظیر طلسم ها، خر مهره ها (کژک)، آویزه های اسپند ( دیی دیی )، قاب قران، ریش کل، پر های خروس، سر کبک و مهره های رنگین و ... است.

ابزار و وسایل روشنایی نظیر پی سوزها، چراغ لامپا، چراغ موشی و وسایل کتابت مانند کتب قدیمی، قلمدان، جوهر دان،عینک ها و قباله های قدیمی و همچنین اشیاء مربوط به ایام سوگواری محرم و تعزیه گردانی و پوشاک مردان و زنان همراه با زیور آلاتی که زنان ایل به هنگام شادی به خود می آرایند از جمله اشیاعی است که در ویترین این سالن به نمایش گذارده شده است.

در ادامه آن مجموعه ای از اشیاء و صحنه های مربوط به کشاورزی دیده می شود که در یک سوی آن مرد کشاورزی را در حین سوار بر خرمن کوب چوبی و خواندن آواهای محلی برای رفع خستگی نشان می دهد که گویی خود در کنار "خرمن جا"، به نظاره نشسته است و در سوی دیگر مردی در پی پاشیدن بذری نو زمین را با گاو آهن شخم می زند.

در همان نزدیکی سیمای مردی آهنگر و یا صنعتگران محلی که در حال تهیه ابزار آلات کشاورزی هستند نمایی دیگر از زندگی بومی لرستان را تداعی می کند.

سالن عروسی؛ نوای شور انگیز ساز و دهل

گالری عکس: در این گالری مجموعه ای از تصاویر طبیعت و مردم به نمایش گذارده شده که با نگاهی به آنها می توان به تنوع زیباییهای طبیعی ، چهره های بومی و چگونگی زندگی در دامن طبیعت دل انگیز لرستان پی برد.

سالن عروسی: در سالن عروسی همراه با نوای شور انگیز ساز و دهل آوردن عروس با مادیان سفید تزیین شده، مردان و زنان رقصنده گرداگرد نوازندگان بومی و عروس و داماد و... همه اینها صحنه هایی هستند که شما را به این عروسی دعوت می کنند.

عکس های قاجار: در راهرویی که به سالن مشاغل بومی مرتبط می گردد عکس هایی از دوره قاجار دیده می شود این عکس ها مربوط به سران عشایر و طوایف لر در دوره قاجار است که توسط عکاسخانه دارالخلافه تهران در سالهای 1218- 1219 عکسبرداری شده است و هم اکنون اصل این عکس ها در آلبوم خانه سلطنتی کاخ گلستان نگهداری می شود.

سالن سوگواری، طنین آوای سوگ

سالن مشاغل و ظروف: در زیر طاق نماهای این سالن مجموعه ای از پیکره استادان مشاغل سنتی نظیر پیر مرد خراط، ورشو ساز، سراج، گیوه دوز و اشیاء مربوط به سوار کاری و شکار و ظروف مهمانوازی چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و آنها را با دنیایی از رموز و فنون سنتی که روزگاری پیشتاز صنعت ایران زمین بوده اند آشنا می کند.

سالن سوگواری: در طنین غمگنانه آوای سوگ و نوای مویه که در این سالن بخش می شود صحنه هایی از مراسم چهره، کتل کردن اسب مردان پلاس پوش و زنان سوگوار با گیس بریده و گونه اهی خراشیده تصاویری از سوگنامه های شاهنامه را برای شما تداعی می کند. نقوش حجاری شده سنگ گورهای که در کنار این صحنه قرار گرفته اند بخشهایی دیگر از آیین سوگ را به تصویر کشیده اند.

سالن نمایش: با ایجاد سالن نمایش برای بازدید کنندگان فرصتی فراهم شده که دمی با نشستن ناظر جلوه هایی از فرهنگ و تاریخ لرستان از طریق سیستم صوتی و تصویری موزه باشیم.

سالن بافته های بومی: مرد موتاب در حال موتابی، زنان عشایر در حین بافت سیاه چادر، گلیم ، قالی و جاجیم سه سالن را به خود اختصاص داده اند به طوریکه جزیی ترین فنون و زیبایها آن قابل مشاهده است.

سیاه چادرهای عشایری میزبان قدوم مهمانان نوروزی

سالن عشایر: در این سالن سیاه چادر (داوار) به نمایش گذارده شده که حدودا پنج برابر کوچکتر از یک سیاه چادر واقعی است. این سیاه چادر نمونه ای است از یک سکونتگاه عشایری منطقه هومیان کوهدشت است که به همراه متعلقات آن در معرض دید عموم قرار گرفته است.

از دیگر موضوعاتی که در این سالن قابل مشاهده است، فعالیت روزمره زنان عشایر بوده که نقش عمده زندگی ایلیاتی را به عهده دارند. زنی در حال آوردن مشک آب، زنی در حال نخ ریسی،زنی در حال سبد بافی، زنی در حال مشک زنی، زنی در حال تهیه خوراک و خوابانیدن کودک خود در گهواره ای بومی و زنی در حال آوردن هیزم و صحنه هایی که به طور روزمره در زندگی ایلی و روستایی برای زنان تکرار می شود.

موسیقی لری همزاد مردمان دیار بلوط و مفرغ

سالن موسیقی: موسیقی لری بخش جدایی ناپذیر زندگی است که از بدو پیدایش این قوم با او همزاد بوده است. کهن ترین این آواها را می توان در مویه ها و هوره ها و نواهای شادی و سرودهای دلدادگی های عاشقانه جستجو کرد.

سالن موسیقی موزه مردم شناسی لرستان با مجموعه ای از انواع ساز های بادی نظیر سرنا، کرنا، دوزله ، بلور، و ساز های کوبه ای نظیر انواع دهل و همچنین ساز های زهی انواع تنبور و کمانچه به ویژه کمانچه زنده یاد "استاد علیرضا حسین خانی" که در دستان پیکره اش در ویترین به نمایش گزارده شده است توجه هر علاقه مندی را به خود جلب می کند.

پیکره "استاد شامیرزا مرادی" سرنا نواز شهیر لرستانی و زنده یاد "امام قلی امامی" تنبور نواز کوهدشتی در آینده ای نزدیک به این مجموعه افزوده خواهد شد.

سالن نان و شکار

سالن شکار: در گذشته ای نه چندان دور شکار یکی از شیوه های معیشت مردم لر بوده است. شکار کبک در فصل زمستان همرا با دیجومه (پرده ای رنگین برای فریب کبک ها در زمستان) از جمله صحنه هایی است که دراین سالن قابل مشاهده است.

سالن نان: نان اصلی ترین غذای بشری بوده که از گذشته ای دور تا امروز برای تهیه آن فن آوریهای گوناگون را ابداع کرده است. در این سالن بخشی از این فن آوریها شامل آسیاب آبی در اندازه ای سه برابر کوچکتر از اندازه واقعی، آسیاب دستی نظیر "دس یر" یا "دس هر" و "بردگلو" که برای خرد کردن دانه غلات به کار برده می شود و همچنین زنانی در حال تهیه نان محلی تاوه ای و تیری هستند به همراه تصاویری از موضوعات مرتبط با نان به نمایش گزارده شده است.

برای بازدید از نمونه هایی از فرهنگ، تمدن و پیشینه مردم لرستان به موزه مردم شناسی قلعه فلک الافلاک باید سر زد تا اوج هنرمندی و خلاقیت مردمان لر را مشاهده کرد.