پرویز: کاندیداها به صراحت اعلام کنند که معتقد به تخصصی‌بودن حوزه فرهنگ هستند یا نه؟

محسن پرویز، سخنگوی انجمن قلم و معاون اسبق فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از چهره‌های مدیریت فرهنگی کشور است که در این حوزه از چهره‌های باتجربه محسوب می‌شود و دغدغه‌های مشخصی در بخش مدیریت فرهنگی کشور دارد. پرویز درباره دغدغه‌ها و سئوال‌های فرهنگی که از کاندیداهای ریاست جمهوری دارد، می‌گوید: اولا به نظرم فضایی که صدا و سیما در این دوره در اختیار کاندیداها گذاشته است، فضای مناسبی است و اگر نامزدی واقعا طرح و برنامه مناسبی داشته باشد و بخواهد خود را به خوبی به مردم معرفی کند، می‌تواند از این فضا استفاده کند و نیازی به بریز و بپاش و تبلیغات زیادی از تراکت تا پوستر و بنر در سطح شهرها نداشته باشد. این نکته مثبتی است که البته در کنار آن، کاندیداها باید به بعضی از دغدغه‌های اصلی حوزه‌های متفاوت افراد پاسخ داده و طرح و برنامه‌های خود را ـ نه خیلی جزیی و نه خیلی کلی ـ بیان کنند.

وی افزود: اولین نکته‌ای که به نظرم می‌رسد کاندیداها باید درباه‌اش پاسخگو باشند و تا به حال هم ندیده‌ام که درباره‌اش سخن بگویند، بحث رشد متوازن حوزه‌های مختلف است. یعنی اگر صرفا به مسائل اقتصادی یا سیاسی توجه داشته باشیم و به موارد دیگر بی‌توجه باشیم، موجب رشد نامتوازن حوزه‌های مختلف می‌شویم و اگر آثار مثبتی در حوزه‌های مورد تمرکز داشته باشیم، در کنارش به سایر حوزه‌ها لطمه می‌زنیم. پس خوب است که اول از همه از کاندیداها سئوال شود که فکری برای رشد متوازن حوزه‌های مختلف دارند یا خیر؟

فعلا حوزه فرهنگ در میان نامزدها مغفول است

این نویسنده ادامه داد: حوزه فرهنگ در حال حاضر، بین صحبت‌های کاندیداها مغفول است و بیشتر نامزدهای انتخابات ریاست جمهور، بحث معیشت مردم را مطرح می‌کنند. ما در حوزه فرهنگ مشکلات فراوانی داریم که باید به آنها رسیدگی شود. اگر نگاه اقتصادی را در فرهنگ دخیل کنیم، می‌بینیم که معدود افراد فرهنگی هستند که با درآمد محصول فرهنگی‌شان می‌توانند امورات خود را بگذرانند. به این معنی که تعداد زیادی از اهالی فرهنگ ممکن است مدیریت فرهنگی داشته باشند و از طریق مسائل مادی خود را حل کنند اما یک نویسنده نمی‌تواند از طریق نویسندگی زندگی‌اش را بگرداند. با قاطعیت می‌گویم که به ندرت ممکن است چنین اتفاقی بیافتد. یعنی فرد یا باید خانواده‌ای متمول داشته باشد یا خودش شغل ثابتی داشته باشد و شغل دومش نویسندگی یا یک شغل فرهنگی باشد.

پرویز گفت: در عرصه‌های دیگر فرهنگ مانند سینما هم که گاهی درآمدهای بالای بازیگران را می‌بینیم، شرایط به همین ترتیب است و اکثر هنرمندان نمی‌توانند از طریق کار هنری‌شان، زندگی‌شان را بگذرانند. در حوزه ورزش و به طور مشخص فوتبال، بازیکنانی که در لیگ برتر بازی می‌کنند، حتی گمنام‌ترینشان می‌توانند به کمک همین شغلشان زندگی کنند اما در عرصه فرهنگ جز در موارد استثنایی، چنین اتفاقی نیافتاده است. پس طبیعتا حتی در حوزه اقتصاد هم مشکلاتی بین اهل فرهنگ داریم که به آن‌ها پرداخته نشده است و معلوم نیست اصلا به آ‌ن‌ها فکر کرده‌ایم یا خیر؟ قاعدتا باید تدبیری برای این موضوع اندیشیده شود که این سئوال دیگری است که از کاندیداهای ریاست جمهوری دارم و تا به حال هم حرفی در این باره در میان گفتگوها و سخنانشان نشنیده‌ام.

سخنگوی انجمن قلم در ادامه گفت: از این بحث‌ها که بگذریم، توجهی به پیش‌زمینه‌های بعضی رفتارهای نامناسب در کشورمان نمی‌شود. ظاهرا به این موضوع هم رسیدگی نمی‌شود و گویی کسی به این مسائل توجهی نکرده است. تاثیرات رفتار و تربیت فرهنگی مردم در حوزه‌های مختلف بسیار عمیق است. مثلا در شرایط خاصی، کالایی کم می‌شود و مردم برای این که مشکلی پیش نیاید، آن را تهیه نمی‌کنند یا مصرفشان را کاهش می‌دهند. خب به این طریق ما از بحرانی عبور می‌کنیم اما از طرفی در شرایط دیگری چون شایعه می‌شود که کالایی از فردا نایاب می‌شود، همه هجمه می‌برند و آن را ذخیره می‌کنند. به این ترتیب قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند. نتیجه این که این رفتارهای متناقض در اقتصاد و فرهنگ تاثیر می‌گذارد.

کاندیداها به اتاق فکر فرهنگی نیاز دارند

وی گفت: کاندیداهای ریاست جمهوری باید به موضوعات فرهنگی فکر کنند؛ دست کم در دوران مسئولیت‌شان نیاز به اتاق فکری دارند که این مسائل را رصد کنند و برایشان راه‌حلی پیدا کنند. در حال حاضر معلوم نیست تدبیری در این زمینه در نظر گرفته شده است یا خیر؟ یک بخشی از این بحث که به رؤسای جمهوری برمی‌گردد، وارد کردن افراد وامانده به بخش مدیریت فرهنگی است. متاسفانه شاهدیم که کسانی را که می‌خواهند حتما به کاری بگمارند و جایی برایشان پیدا نمی‌شود، به مدیریت‌های فرهنگی می‌گمارند. گویی فرهنگ تنها حوزه‌ای است که نیاز به تخصص ندارد و چنین رویکردی تاثیرات سوء زیادی بر فرهنگ کشور گذاشته است. کسی که در حوزه‌ای مانند حوزه نشر مشغول مدیریت می‌شود، باید قرابتی با این حوزه داشته باشد و نمی‌شود تنها به واسطه دوستی و آشنایی با یک مسئول، به این پست گمارده شود.

پرویز در ادامه گفت: در سال‌های اخیر همشهری‌گری هم باب شده است و متاسفانه بسیاری از انتصابات به همین دلیل انجام شده است. از این نمونه‌ها فراوان داریم که اگر بخواهم به آن‌ها اشاره کنم، از بحث اصلی دور خواهیم شد اما به عنوان نمونه باید بگویم در نمایشگاه کتاب تهران امسال، افرادی که سابقه برپایی نمایشگاه را داشتند، برداشتند و به جایشان کسانی را که اصلا سابقه نداشتند، نشاندند. همین افراد مدعی خواهند شد که برای سال آینده هم ما باید گرداننده نمایشگاه باشیم چون در مدت یک سال، مسئولیت داشته‌ایم و تجربه کسب کرده‌ایم.

نویسنده کتاب «آن روز در کنار تو» افزود: به نظرم دم دستی‌ترین بحث فرهنگی برای کاندیداهایی که می‌خواهند رئیس جمهور شوند، این است که آیا مدیرانی که می‌خواهند به پست فرهنگی بگمارند، باتجربه هستند؟ نامزدهای ریاست جمهوری به صراحت اعلام کنند که معتقد به این هستند که حوزه فرهنگ تخصصی است یا خیر؟

دولت از کنار موضوع کاغذ با بی‌تفاوتی گذشت

معاون سابق فرهنگی وزیر ارشاد همچنین گفت: در حوزه نشر بحث کاغذ وجود دارد که مورد تاکید مقام معظم رهبری بود و دولت کاملا بی‌تفاوت از کنارش گذشت. دولت بعدی که سر کار بیاید در زمینه کاغذ دو اولویت اصلی دارد. اول این که کاغذی که با نرخ ارز هزار و 200 تومانی وارد شده بود، با قیمت گزاف به فروش رفت و دولت هیچ نظارتی بر این موضوع نکرد. در حالی که این موضوع به راحتی قابل پیگیری بود. کاغذ کالایی نیست که فکر کنیم مانند طلا بشود حجم بالایی از آن را در یک زیرزمین جابه‌جا کرد. بلکه مدرک دارد و قیمت خرید و فروشش مشخص و قابل پیگیری است. بنا به دلایلی که ممکن است آشکار و پنهان باشد، این قضیه پیگیری نشد. بنابراین نباید بگذاریم این موضوع به فراموشی سپرده شود. اولویت دوم این است که مقام معظم رهبری سال گذشته ماموریتی به وزیر ارشاد برای پیگیری مشکل کاغذ محول کردند و وزیر محترم هم با سکوت از کنار این ماجرا گذشت.

پرویز در ادامه گفت: اما رده‌های پایین‌تر مدیریتی ارشاد اعلام کردند که ارشاد ابزاری برای پیگیری این ماجرا ندارد که این هم حرف بسیار ناپخته‌ای بود. چون بالاخره وزرا به شانیت حضور در هیئت دولت، وظایفی بر عهده دارند و وقتی که رهبری مسئله‌ای را ارجاع می‌دهند، توقع می‌رود آن مسئله پیگیری شود. این که وزیر بگوید من مسئولیتی ندارد، رافع مشکل نیست. اگر هم وزیر توانایی پیگیری این موضوع را نداشت، می‌توانست به صراحت اعلام کند که قادر به پیگیری نیستم و این کار مربوط به حوزه دیگری است و به این ترتیب مسئله را ارجاع می‌داد تا حداقل از کانال دیگری پیگیری شود.

وی گفت: ما امروز با مشکلات جدی در حوزه کاغذ دست به گریبانیم که منجر به آثار بدی در این زمینه شده است. مدتی بود که حوزه کتاب و کتابخوانی داشت رونقی به خود می‌دید و تعداد عناوین افزایش پیدا کرده بود. حوزه کتاب داشت به ثبات نزدیک می‌شد و با ثابت بودن قیمت کاغذ ناشران داشتند تکلیف خود را درک می‌کردند اما شرایط فعلی به همه این‌ها ضربه زد و امروز می‌بینیم که تیراژ کتاب به چه روزی افتاده است.

نامزدها آیا برای فیلم‌های زیرزمینی هم فکری کرده‌اند؟

این نویسنده در پایان سخنانش گفت: بخش‌های دیگری هم در فرهنگ هست که به آن‌ها نمی‌پردازیم. مثلا در سینما، حضور سینمای ایران در خارج از کشور، تهیه فیلم‌های داخل، فیلم‌های زیرزمینی و قاچاق و دیگر تولیداتی که تولید داخل‌اند اما برای خارج ساخته می‌شوند و ... همه از موضوعاتی هستند که مورد بررسی و کار هستند. باید از کاندیداهای ریاست جمهوری پرسید آیا برای این مسائل نیز فکری کرده‌اند؟ آیا برنامه مدونی برای تولید فیلم‌های فاخر یا بهره‌مندی از استعدادهای جوانان در سینما شده است؟ نه تنها در حوزه سینما که در حوزه‌هایی چون تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی نیز چنین سئوالهایی وجود دارد. اصل و اصولی وجود دارد که باید راجع به آن‌ها فکر شود و کاندیداها باید آن‌ها را به زبان بیاورند و بگویند چه فکری برای آن‌ها کرده‌اند. آیا مشکلات این حوزه‌ها را می‌شناسند و راه حلی برای آنها پیش‌بینی کرده‌اند یا خیر؛ یا برای حل آن‌ها از چه کسی می‌خواهند کمک بگیرند؟