بلقیس سلیمانی، نویسنده و منتقد ادبی در گفتگو با خبرنگار مهر با اذعان به اینکه ننوشتن برخی نویسندگان دفاع مقدس از آن در شرایط فعلی طبیعی است، اظهار کرد: وقتی چیزی بر شانه‌های آدم سنگینی می‌کند، به طور طبیعی سعی می‌کند اول آن را روی زمین بگذارد. جنگ تحمیلی برای من و نسل من باری بود که بر شانه‌هایمان سنگینی می‌کرد و تا زمانی که این سنگینی بر شانه‌های ما احساس حضورش را اعلام دارد، درباره آن می‌نویسیم.
وی ادامه داد: البته موضوع دفاع مقدس همواره در داستان‌های من موضوعی حاشیه‌ای بوده، ولی در مقام منتقد به داستان‌های دفاع مقدس توجه خاص داشته‌ام که البته این روزها دیگر در مقام منتقد هم کمتر اثری از من می‌خوانید.
نویسنده رمان «به هادس خوش آمدید» افزود: برای نویسندگان دفاع مقدس در سال‌های دور طبیعتا این رخداد بار سنگینی بود که وقتی بر زمینش گذاشتند، فرصتی پیش آمد تا نگاهی به اطراف خود بیندازند. الان به نظرم فضایی پیدا شده که نویسنده‌های سابق که با دفاع مقدس شروع کردند، می‌توانند سرشان را بلند کنند و سوژه‌های دیگری را ببینند. درست است که بسیاری از این نویسندگان با داستان جنگ، نوشتن را شروع کردند، ولی کم‌کم توانستند بارشان را بر روی زمین بگذارند و امروز از چیزهایی دیگر بنویسند؛ این امر به نظرم طبیعی است.
سلیمانی در ادامه با اشاره به موانعی که نویسندگان جنگ را به تغییر رویکرد و نگاه اجتماعی‌شان وادار کرده است، گفت: مسئله این است که در عرصه ادبیات جنگ امروز سلیقه‌هایی حاکم شده که سایر نظرها و سلیقه‌ها را پس می‌زند. این سلیقه حاکم، قدم زدن در این عرصه را چنان ظریف کرده است که دیگر با آسودگی خیال نمی‌شود در این حوزه کار کرد و نوشت.
وی تاکید کرد: این تفکر در فضای امروز هرچه غیر از خودش را می‌بیند، به او می‌گوید، ادبیات سیاه و ضدجنگ. باید باور کنیم که نوشتن در این فضا آزاد و راحت نیست و در کنار آن عده‌ای در این ادبیات برای خود اولویت قائل شده و گفتمان و سلیقه آنها تنها گفتمان و سلیقه‌ای است که از امکانات بهره‌مند شده و لذا طبیعی است که خیلی از نویسندگان نخواهند در این حوزه کار کنند. تردید و کم‌کاری‌ای که در این حوزه از آنها می‌بینید به خاطر آن است که نمی‌خواهند مورد اتهام قرار بگیرند.
نویسنده رمان «خاله‌بازی» همچنین گفت: جنگ و دفاع مقدس پدیده‌ای ملی است. قهرمانان آن متعلق به همه مردم ایران هستند، اما در حوزه ادبیات این پدیده ملی این روزها تنها در اختیار یک طیف خاص است و همین موضوع مسئله نوشتن در این فضا را متفاوت با سایر موضوعات مشابه می‌کند و طبیعی است که خیلی‌ها از آن فاصله بگیرند.
سلیمانی در پاسخ به سئوالی در مورد اینکه آیا ادامه این روند در سال‌های آتی منجر به حذف تدریجی ادبیات داستانی دفاع مقدس از عرصه جدی ادبیات داستانی ایران نمی‌شود، گفت: من پیشگو نیستم، اما دفاع مقدس به نظرم پدیده‌ای نیست که به این زودی‌ها دست از ما بکشد. ما تا مدت‌های مدیدی درگیر این واقعه و تبعات آن هستیم و امیدوارم که در آینده نیز این پدیده، خوب مدیریت شود؛ چون به نظر من این پدیده ظرفیت آن را دارد که تا چند نسل آینده ما بماند و حرفش را بزند.
نظر شما