فراهان، آشتیان، تفرش و ساوه جولانگاه سن گندم/ استراتژي مبارزه بيولوژیک با آفات مغفول مانده است

به گزارش خبرنگار مهر، سن گندم یکی از آفت هایی است که به دلیل دخالت انسان در طبیعت، افزایش پیدا کرده است و از آنجایی که فصل بهار فرصت مناسبی برای رشد و تغذیه آن است، بهترین زمان نیز برای مبازه با این آفت هم به شمار می رود.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی سطح مبارزه با این آفت را 146 هزار هکتار از مزارع استان مرکزی عنوان کرد و به مهر گفت: تاکنون 146 هزار هکتار از ل=اراضی استان علیه این آفت مبارزه شده است که پیش بینی می شود این عملیات به 220 هزار هکتار برسد.

بیشترین تراکم آفت سن گندم در دشت فراهان، آشتیان، تفرش و ساوه

مسلم مجدآبادی با اشاره به اینکه عملیات مبارزه با سن گندم در استان از اوایل فروردین شروع شده است افزود: چهار شهرستان فراهان، آشتیان، تفرش و ساوه از جمله مناطقی است که بیشترین تراکم آفت سن گندم در آن وجود دارد.

وی با اشاره به اهمیت مبارزه با سن گندم در کیفیت محصول اظهار کرد: سن غلات یکی از آفات خسارت زای مزارع گندم و جو است که اگر به موقع مبارزه نشود بین 70 تا 80 درصد خسارت به مزارع وارد می کند.

مجدآبادی اضافه کرد: سن گندم یک آفت بومی است که علاوه بر مناطق شمالی و جنوبی کشور در استانهای غربی از جمله کردستان، مرکزی، کرمانشاه، همدان و لرستان بیشتر دیده می شود.

وی با اشاره به اینکه کار مبارزه با آفت سن گندم تا 10 تیرماه در استان ادامه دارد به کشاورزان توصیه کرد تا در فرصت باقیمانده نسبت به مبارزه برعلیه این آفت اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از خسارت، محصول خوب و با کیفیتی داشته باشند.

کارشناس ارشد گیاه پزشکی نیز با بیان اینکه آفت سن گندم یکی از قدیم ترین آفات مزارع ایران است به خبرنگار مهر می گوید: این آفت بیشتر در محدوده ورامین از قدیم حضور داشته است.

مبارزه با این حشره از زمان نادرشاه وجود داشته است

محمود کل نگری با بیان اینکه مبارزه با این حشره از زمان نادرشاه وجود داشته، افزود: نیروهای نادرشاه افشار با سوزاندن مناطق زمستان گذری سن، سعی در کشتن این آفت داشته اند.

وی ادامه داد: امروزه این آفت بغیر از مناطق خاصی از سیستان و بلوچستان و جنوب کشور در بیشتر مناطق کشور وجود دارد و به ویژه حاشیه فلات و رشته کوه زاگرس مهم ترین مناطق رشد آفت گندم محسوب می شود.

کل نگری با  اشاره به خسارت دهی سن گندم در دو مرحله ادامه داد: مرحله پورگی و مرحله بلوغ یا مادر شدن سن هر دو دوره هایی از زندگی سن است که آسیب های مختلفی را برای گندم به همراه دارد.

مهم ترین خسارت این آفت در زمان پورگی آن است

این پژوهشگر گیاهان اظهار کرد: مهم ترین خسارت این آفت در زمان پورگی آن است، قطعات دهانی مکنده در مرحله شیری نشدن گندم بیشترین آسیب را می زند و موجب می شود که دانه های گندم کوچک و چروکیده شوند و پروتئین گلوتن گندم را کاهش می دهد و موجب از بین رفتن خاصی نانوایی آن می شود.

کل نگری تصریح کرد: سن مادر نیز زمانی که گندم در حال پنجه زنی است از سمت کوه ها به مزارع گندم حمله می کند و پس از آن از برگ، ساقه و جوانه مرکزی گندم تغذیه می کند، اگر شدت حمله بیشتر باشد، جوانه مرکزی گیاهان زرد می شود و مزرعه گندم به یک علفزار تبدیل می شود.

وی دلیل افزایش سن گندم در سال های اخیر را دخالت انسان در چرخه طبیعت عنوان و اضافه کرد: از بین بردن پوشش مراتع توسط دامپروری و از بین بردن گرامینه ها و غلات وحشی، تک کشتی شدن، افزایش مراتع گندم، کاهش درختان و از بین رفتن دشمنان طبیعی سن موجب افزایش جمعیت آن در سال های اخیر شده است.

این کارشناس ارشد گیاهپزشکی ادامه داد: دامپروری سنتی باعث از بین رفتن گیاهان بومی چون گون، درمنه، گرامینه و غلات وحشی که محل زمستان گذرانی این حشره است می شود.

کل نگری گفت: تک کشتی شدن علت دیگر گسترش این آفت است، کشاورزان به دلایل مختلف از کشت غلات دیگر به تناوب در زمین های زراعی خود جلوگیری می کند و چند کشت متفاوت در سال های زراعی ندارند.

وی ادامه داد: از بین رفتن دشمنان طبیعی این آفت به دلیل سم پاشی و نابود کردن درختان بعنوان زیستگاه دشمنان طبیعی سن، نیز یکی از مسائلی است که باید به آن توجه شود.

زنبور پارازیتوئید یکی از اصلی ترین دشمنان سن است

این پژوهشگر اراکی تصریح کرد: هم اکنون زنبور پارازیتوئید یکی از اصلی ترین دشمنان سن است و با گذاشتن تخم های خود در داخل تخم های سن باعث سیاه و فاسد شدن تخم های سن می شود.

کل نگری با بیان اینکه هم اکنون شیوه مبارزه شیمیایی اصلی ترین راهِ مبارزه با آفت سن در کشور است، افزود: این درمان موقتی است و اثرات سوء و زیانباری نیز بهمراه دارد.

وی اظهار کرد: حجم زیاد بقایای سموم خطرناک در آلودگی آب، خاک و حتی کارگران مشغول بکار در مزارع تاثیر دارد.

کل نگری ادامه داد: طبق تحقیقات بعمل آمده باقی مانده این سموم موجب سرطان و  بیماری های مزمن گوارش می شود.

وی با بیان اینکه علم گیاهپزشکی در جهان به منظور نگاهِ علمی به بخش کشاورزی و کاهش آسیب هایی چون استفاده از سموم اهمیت پیدا می کند.

کل نگری بیان کرد: گیاهپزشکی به این نتیجه رسیده است که استفاده از سم آخرین راه در مبارزه با آفت است زیرا در دل خود معضلاتی زیست محیطی و انسانی نیز دارد.

وی گفت: هم اکنون در سطح گسترده ای در استان سم پاشی مزارع گندم صورت می گیرد که خیلی درست نیست و باید به دنبال راه حل های طبیعی و مناسب تری بود.

کنترل زراعی و مبارزه بیولوژیک از راه های مبارزه مناسب

کل نگری کنترل زراعی و مبارزه بیولوژیک را از راه های مبارزه مناسب دانست و اظهار کرد: برداشت زود هنگام، زود کاشتن يا کاشت وارياته هاي مقاوم تر،  وجين کردن کامل علفهاي هرز در تمام طول فصل،  تناوب کشت با محصولاتي غير از غلات به زراعي از راه های مبارزه طبیعی با سن گندم است.

وی ادامه داد: هم اکنون در کشور ما مبارزه شیمیایی در اولویت است و به دليل اثرات فوري و آشکار بسياري از آفت کش هاي در دسترس، استراتژي مبارزه بيولوژیک در مقايسه با مزاياي روش هاي شيميايي کاملا مورد غفلت قرار گرفته است.

کل نگری گفت: احیا مراتع با چندکشتی، اهمیت به دشمنان طبیعی و حفظ زیست گاه های طبیعی این حشره از جمله را های مناسب مبارزه نسبت به سم پاشی است.

انجام سم پاشي هاي بي رويه بر عليه سن گندم و نابودي دشمنان طبيعي آن از جمله عواملي است که سبب شده سن گندم بعنوان يکي از مهمترين آفات گندم و جو مطرح شود، در حالیکه با کمی تامل و حوصله و دادن آگاهی به کشاورزان می توان در این خصوص در مدت زمان کوتاهی به مبارزه سالم و غیرشیمیایی با این آفت پرداخت تا از ورود بی رویه سموم به مزارع و آلودگی محصولات کشاورزی جلوگیری شود.

....

گزارش: سمیه انصاری فر