«سیاست عشق میان هنر و فلسفه» در بازار کتاب

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «سیاست عشق میان هنر و فلسفه» نوشته مهدی رفیع به تازگی توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب، یک مجموعه مقاله است که مطالبی را درباره هنر و فلسفه در بر می گیرند.

طبق نوشته های نویسنده اثر، مقاله های چاپ شده در این کتاب، همه در نسبتی شکل گرفته اند که در عشق «میان هنر و فلسفه» وجود دارد و تنها به مثابه تعدادی از بی نهایت نسبت ممکن، و عشق یکی از این نسبت هاست که خود تعریف هر نسبتی است، از این جهت، رویکرد «میان هنر و فلسفه» در نسبت عشق گشاینده یک «فلسفه نسبت» به جای «فلسفه نسبیت» است، فلسفه ای که نه آغاز دارد و نه پایان، بلکه همواره در میان واقع است، همچنان که ریزوم هیچ ابتدا و انتهای مشخصی ندارد.

مهدی رفیع در این مقالات و همچنین در مقدمه ای که برای معرفی این مقالات نوشته و ابتدای کتاب چاپ شده، از عبارات و اصطلاحات عرفانی نیز بهره گرفته و ادبیات عارفانه فارسی و رویکرد عرفان اسلامی را نیز در مقالاتش که عموما درباره فلسفه و هنر امروز است، وارد کرده است. اصطلاح «سیاست عشق» که نخستین بار در سوانح العشاق احمد غزالی استفاده شده، این جا در زمینه ای معاصر و در موقعیتی نو برای به پرسش کشیدن معانی غالب سیاست و عشق به کار رفته است. سیاست عشق، عبارتی که آلن بدیو فیلسوف ساختارگرای فرانسوی آن را بی‌معنا می‌داند، در خوانشی برسازنده از هنر و فلسفه معاصر و به طور خاص در آنچه می توان «هنر و فلسفه» پس از دلوز و گتاری نامید، مواجهه‌ای را میان این فیلسوفان و هنرمندان معاصر ایران و جهان ترتیب می‌دهد.

کتاب «سیاست عشق میان هنر و فلسفه» با قرار دادن دلوز _ گتاری در زمینه‌ای ایرانی از تفکر، در پرتو خوانش الی یز از آن‌ها، آغاز و با شعر به منزله افق درون ماندگار «فلسفه پس از دلوز و گتاری» به پایان می رسد.

این کتاب ۱۱ مقاله را در بر می گیرد که عناوین شان به ترتیب عبارت است از:

«گتاری و دلوز فیلسوفانی که نمی شناسیم: مقدمه ای بر آثار اریک الی یز»، «گتاری و دلوزِ قلمروزدا: فلسفه عملی»، «عشق، این زخم زیبا: خوانشی انتقادی از "در ستایش عشق اثر آلن بدیو"»، «در ستایش ماشین های مجرد یا ماشین های عاشق»، «فریدا کالو: نقاشی به مثابه درد کشیدن»، «گرهی در طره وجود: طعم شادی های انقطاع»، «فلیکس گتاری: زیست بوم شناسی احساس یا فلات هزار و یکم»، «بازنویسی فلسفی و هستی شناختی بخش هایی از تاریخ نقاشی معاصر ایران: سهراب سپهری در متن رویدادها»، «فروغ فرخزاد: شعر به مثابه سینما یا کشف منطق عشق»، «حجم های عاشق: میان عشق و سیاست» و «فلسفه در چه نقاطی الزاما باید شعر باشد: دلوز و گتاری در جابه جایی آستانه های زبان».

در قسمتی از این کتاب می خوانیم:

به طور مشخص نخستین رویکردهای فارغ التحصیلان «دانشکده هنرهای زیبا» (تاسیس ۱۳۱۹)، که عموما در نیمه دوم دهه بیست شمسی در حال شکل گیری بودند و هنرمندانی چون احمد اسفندیاری، عبدالله عامری، جلیل ضیاءپور، و شاگردان علی محمد حیدریان و جواد حمیدی را در بر می گرفتند، به انحای گوناگون این تلفیق را باز نمی نماید. گرچه به نظر می رسد در بعضی از آثار هنرمندانی مانند شکوه ریاضی ( ۱۳۰۰ _ ۱۳۴۱) تکنیک ها و جنبه های مدرن کار تمایل به غلبه دارند، روند کلی جریان نقاشی «نوگرای ایران» را در آغاز گرایشی در هم تنیده از محتواهای سنتی و رویکردهای نو ملهم از فرم های «نقاشی مدرن غربی» می سازد. آثار جلیل ضیاءپور به روشنی این ویژگی تلفیقی را منعکس می کنند.

با این حال، توجه به این حقیقت ضروری است که تا آن جا که این رویکردها الهام گرفته از جریان های رسمی و دانشگاهی نقاشی غرب بودند، به شکل قابل ملاحظه ای از خلاقیت های «روز» هنر غربی فاصله داشتند. مثلا، کوبیسم در نقاشی دهه ۱۹۵۰ غرب دیگری امری نو و خلاقانه به حساب نمی آمد، بلکه مقوله ای تثبیت شده بود و کم کم بدل به بخشی از تاریخ «هنر معاصر» می شد. شکل گیری جریان های نو پس از «جنگ جهانی دوم» (۱۹۳۹ _ ۱۹۴۵) عموما دور از دسترس و دید هنرمندان، به استثنای تعداد معدودی از جستجوگران خستگی ناپذیر هنر، قرار می گرفت.

این کتاب با ۲۳۰ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۷۰ هزار ریال منتشر شده است.