ادیان الهی جهان بینی مشترک دینی معطوف به انسان را نشر دهند

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، آیت‌الله احمد مبلغی، استاد سطح خارج حوزه علمیه در سخنرانی خود در نشست تخصصی «بهبود روابط انسانی در دوران پساکرونا با الهام از آموزه‌های اسلام و مسیحیت» به اهمیت روابط انسانی اشاره کرد و گفت: روابط انسانی زمینه و بستر روابط دینی است. روابط دینی عارض بر روابط انسانی است و در امتداد و مکمل آن است و نه رقیب و در عرض آن.

وی افزود: اساساً از نگاه دینی اگر روابط انسانی شکل نگیرد، فضایی برای شکل گیری روابط درست دینی پدید نمی‌آید و روابطی که به عنوان دین شکل می‌گیرد، فاقد خمیرمایه واقعی دینی که ناظر به فطرت انسانی است، خواهد بود و در نتیجه کارکردهای معنویت بخش و آرامش بخش خود را از دست می‌دهد.

آیت‌الله مبلغی اظهار کرد: آنچه مهم است اینکه بدانیم نقطه عزیمت تشکیل روابط انسانی و محور آن چیست؟ قرآن این نقطه عزیمت و محور روابط انسانی را هم شناسی معرفی می‌کند و این یعنی به جای «جهل به یکدیگر» و «انکار یکدیگر»، محور روابط انسانی را «تعارف و هم شناسی» قرار بدهیم.

وی اضافه کرد: تعارف یا هم‌شناسی که قرآن از آن سخن می‌گویند متضمن چند اندیشه مهم است؛ اندیشه یکم، همه به یک اندازه واقعیت جامعه انسانی هستیم. ملت‌ها و اقوام همه واقعیت‌های جامعه انسانی هستند و همه عِدْل هم و همانند هم از حیث قرار داشتن در جامعه انسانی هستند، اگر چنین نیاندیشیم، هم شناسی معنا و ضرورت خود را از دست می‌دهد.

استاد سطح خارج حوزه علمیه به اندیشه دوم اشاره کرد و گفت: اعتبار بخشی به هم اندیشه دوم است. لازم است همه در قبال هم، اعتباربخشی به یکدیگر به عنوان اعضای جامعه انسانی را بپذیرند و در مقام نفی یا انکار دیگری بر نیایند.

وی تأکید کرد: اندیشه سوم، وحدت جامعه انسانی نشانه وحدت خدای انسان است. وحدت و اشتراک و همانندی انسان‌ها در بسیاری از مسائل زندگی که سرنوشت مشترکی را رقم می‌زند الهام بخش نوعی یکپارچگی و وحدت در جامعه انسانی است که از نظر فلسفی و تحلیل دینی در جایگاه یک نشانه بزرگ و وحدت خدای همه انسان‌ها می‌نشیند.

آیت‌الله مبلغی در ادامه، بیان کرد: لذا قرآن بعد از سخن گفتن از ضرورت هم‌شناسی از تقوای الهی سخن به میان آورده است، «ان اکرمکم عند الله اتقاکم»، این حاکی از آن است که بین دو مقوله هم‌شناسی که قرآن به آن دستور داده است و تحصیل تقوای الهی سنخیت، تناسب و پیوند منطقی وجود دارد وگرنه در کنار هم و در یک سیاق قرار نمی‌گرفتند.

وی ادامه داد: بر این اساس، اگر روابط انسانی در موقعیت ضعیفی شکل بگیرد یا عوامل تضعیف کننده آن فعال شوند، روابط دینی به خشونت می‌گراید یا در مسیر نابودی یا کارکردهای مغایر با فلسفه دین قرار می‌گیرد.

استاد سطح خارج حوزه علمیه مطرح کرد: دین اسلام روابط انسانی را با محوریت هم‌شناسی به جای جهل نسبت به هم و انکار یکدیگر، قرار داده است.

وی به پیام‌ها و درس‌های تجربه در کرونا اشاره کرد و افزود: بیماری کرونا یکی از مهمترین کارکردهای آن ایجاد زمینه‌های مناسب برای غرورزدایی از انسان در پیشگاه خداوند است. ادیان باید این فرصت را مغتنم بشمارند و همراه با هم در یک صف انجام و ارائه چنین رسالتی را برای غرور زدایی انسان در پیش بگیرند.

آیت‌الله مبلغی اذعان کرد: پیام اساسی و مهم دین این است که مبدا و منشأ همه انسان‌ها خداوند است و نباید در قبال خداوند غفلت و غرور پیدا کرد، تکنولوژی به رغم آن که ضروری است ولی یک کارکرد جانبی خطیر دارد و آن این که ما را در غرور و غفلت قرار می‌دهد و این باعث می‌شود تا ما از مبدأ هستی که منشأ زیبایی، منشأ آرامش، مایه انسجام و انتظام، مبدء همگرایی و ریشه همه خوبی‌ها و کمالات است فاصله بگیریم و روشن است در صورت فاصله گرفتن از خداوند، کارکردهای تکنولوژی در زندگی یا تخریبی می‌شود، یا غیر انسانی می‌شود و یا از نارسایی رنج می‌برد.

استاد سطح خارج حوزه علمیه اضافه کرد: پیام «تجربه جهانی کرونا» به جامعه بشری برای مرحله بعد از کرونا این است که فناوری آری، اما با معنویت، همراه با توجه به خدا، همراه با فعال کردن روابط ادیان با یکدیگر و همراه با نگاهی که تکنولوژی را در مسیر تقویت همبستگی بشری قرار دهد و نه مایه جدایی و عامل انفصال و زمینه شکاف میان ملت‌ها و مذاهب.

آیت‌الله مبلغی خاطرنشان کرد: پیام دوم در این مسیر این است که منافع عدالت در جامعه بشری نصیب همه می‌شود. اگر تا به حال تصور می‌کردیم که عدالت نسبت به دیگری دادن امتیاز به او است، شرایط و تجربه کرونا به ما می‌گوید که عدالت به دیگری عدالت به خود ماست، فقر دیگری فقر ماست، مرگ دیگری مرگ ما است، سلامتی او سلامتی ماست، و مشکلات برخی مشکلات همه انسان هاست. از این رو است که از قرآن استفاده می‌شود که عدالت حتی نسبت به آنها که با ما بد هستند نزدیکی به تقوای الهی است

وی در ادامه، مطرح کرد: پیام سوم در مسیر تجربه کرونا این است که ادیان جهان بینی مشترک دینی معطوف به انسان را نشر دهند. بیماری مشترک حاکی از وضعیت مشترک و سرنوشت مشترک است. وضعیت مشترک، سرنوشت مشترک را در پی دارد و درک سرنوشت مشترک، عامل انسجام و پیوستن و همگرایی است، اگر دامنه این وضعیت مشترک، جهانی شود و همه انسان‌ها را فرا گیرد، کارکردهای جهانی پیدا می‌کند و نتایج آن به همان اندازه عمیق‌تر و گسترده‌تر می‌شود.

استاد سطح خارج حوزه علمیه اظهار کرد: واقعه غم انگیز شیوع ویروس کرونا در جهان به ما نشان داده است که زندگی انسان بیش از هر زمان دیگری در هم تنیده است؛ زیرا به ما نشان داد در حالی که حیات و مرگ انسان به یکدیگر مرتبط است و سلامت یک گروه سلامت گروه دیگر را تضمین می‌کند. این یک فلسفه عمیق است که مفاهیم و آموزه‌های ادیان بر اساس آن بنا شده اند. بنابراین ما باید آینده بشریت را بر اساس این فلسفه درک و شکل دهیم.

وی ادامه داد: پیام چهارم این است که سلامت زیرساخت جامعه انسانی و دینی است. اصل نهاد دین بر سلامت انسان استوار است. تا مادامی که انسان نباشد، حضور و بقا دین منوط به وجود انسان است، اگر سلامت عمومی به خطر افتد به جامعه انسانی و به تبع آن حضور دین لطمه می‌زند. باید گفت، انسان حامل و عامل دین است.

بنابر اعلام این گزارش، به همت مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نشست تخصصی «بهبود روابط انسانی در دوران پساکرونا با الهام از آموزه‌های اسلام و مسیحیت» صبح امروز (۱۴ اسفندماه) با حضور حجت‌الاسلام محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و یوان ساوکا، دبیرکل شورای جهانی کلیساها برگزار شد. اندیشمندان دینی در این نشست به ارائه مقالات خود پرداختند.