مواجهات و جدل‌های فلسفی
-
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در گفت‌وگو با مهر:
تفکر فلسفی ما سیاست‌ورزی واقع‌بینانه و انسانی را تجویز می کند/ذات‌گرایی جدید و منطق سلطه‌گری غرب
ابراهیم دادجو گفت:این تفکر فلسفی ما است که به ما می‌گوید باید چطور سیاست‌ورزی داشته باشیم که هم واقع‌بینانه باشد و هم انسان‌بینانه باشد و هم آینده را انسانی ترسیم کند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۲۰
قهرِ پیامبرگونه آل‌احمد با جریان روشنفکری ایران/چرا فردیدیان اهل گفت‌وگو نبودند؟
در خدمت و خیانت روشنفکرانِ جلال نقد خشنی از روشنفکران مدرنیست ایران است. فردید و شاگردانش از عامه مردم می‌خواهند که جهان مادی را نفی کرده و به موعظه آنها درباره آرمانشهری در آینده روی آورند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۹
نقد آیت‌الله سیدان بر دیدگاهی از آیت‌الله مصباح یزدی/ اصالت با کدام است: وجود یا ماهیت؟
مفهوم ماهوی مانند مفهوم «انسان» … به گونه‌ای است که می‌توان وجود را از آن سلب کرد… و این همان مطلبی است که فلاسفه بر آن اتفاق دارند که ماهیت از آن جهت که ماهیت است نه موجود است و نه معدوم.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۸
نقدهای علامه طباطبایی از بحارالانوار و اصول کافی/مرحوم مجلسی به فلسفه اشراف نداشت
رویکرد عقلانی علامه طباطبایی به حدیث در تعلیقات مختصرش بر بحارالانوار و اصول کافی خود را نشان داده است. به نظر علامه طباطبایی مرحوم مجلسی به فلسفه احاطه کامل نداشت.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۷
چرا روایت دیدار میرزامهدی اصفهانی با امام زمان(عج) حقیقت ندارد/استدلال عقلی را طریق مجانین می‌دانست
مکتب تفکیک در نقد فلسفه، خود از رویکردهای فلسفی استفاده می‌کند، این در صورتی است که آنها استدلال عقلی را طریق مجانین می‌دانند. روایت دیدار میرزای اصفهانی با امام زمان به هفت دلیل جعلی است.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۶
چرا جریان روشنفکری دینی دلبسته شریعتی است و ضد فردید؟/هردو مثل هایدگر وامدار اندیشه مارکس‌اند
اندیشه فردید و شریعتی مشابه است و هر دو وامدار هایدگر و مارکس‌اند. هرچند فردید غنی‌تر است اما جریان روشنفکری دینی بر اساس حب و بغض‌های شخصی شریعتی را تجلیل می‌کند و فردید را مضر می‌داند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۵
چرا میرزا مهدی اصفهانی شیخ احمد احسائی را اعرابی جاهل خواند؟/ باز شدن باب تاویل برای زندیقان
میرزا مهدی اصفهانی در «صوارم العقلیه» اشاره کرده یک پندار نادرست شیخ احمد احسائی باعث شد تا باب تاویل برای هر زندیقی باز شود. به باور او، شیخ احمد فلسفه نمی‌دانست اما رویکردی فلسفی داشت.
-
یادداشت؛
تفکر این‌گونه برانگیخته می‌شود؛ با جدال احسن
تفکر این‌گونه برانگیخته می‌شود؛ با جدال احسن.جدل‌هایی مثل جدل مرحوم آیت‌الله سید رضی شیرازی با مرحوم آیت‌الله موسوی خلخالی کیمیای احیاء تفکر در ایران امروز است.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۴
اشکال نصیری از باور ابراهیمی دینانی/ آیا دین نیازمند فلسفه است؟
غلامحسین دینانی می‌گوید که تفکر فلسفی برای فهم دیانت ضروری است. اما به باور مهدی نصیری این سخن با تبیان بودن قرآن که مورد تایید علامه طباطبایی (استاد دینانی) نیز بود، هم‌خوانی ندارد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۳
آش شله قلمکار میرداماد و انتقاد از بی‌توجهی فلسفه اسلامی به انسان/نقدهای آقاخان کرمانی بر باب
برای میرزا آقاخان کرمانی، جهش علمی اساس همه چیز بود. او اعتقاد داشت فلسفه اسلامی (به‌جز فلسفه مشایی) توجهی به انسان ندارد و موجب جهش علمی نمی‌شود. او فلسفه میرداماد را آش شله قلمکار خواند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۲
نقد شایگان از همسخن ایرانی هایدگر/فردید آشوبگری مادرزاد بود
شایگان در کتاب «زیر آسمان‌های جهان» روایت خود از مواجهه با اندیشمندان ایرانی را شرح داده است. او در این کتاب فردید و شیوه فکری‌اش را نقد کرده و روایتی را از جلسات فردیدیه ارائه می‌کند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۱
دیانت بهایی صاحب اندیشه اثباتی نیست/مناظره شیخ ابراهیم زنجانی با میرزا ورقا
مناظره زنجانی با میرزا ورقا بهایی که با پیروزی او و اثبات حقانیت اسلام به اتمام رسید، بر پایه فلسفه تاویل در اثبات حقانیت دین قرار داشت. با این بحث ثابت شد که بهاییت صاحب اندیشه اثباتی نیست.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱۰
نظر احسان نراقی درباره صاحب کویر/ شریعتی پیامبر نفی‌کردن است
احسان نراقی درباره شریعتی گفته این متفکر، پیامبر نفی کردن بود و هیچ چیز ایجابی نداشت و هیچ روشی را برای حکومت کردن پیشنهاد نداد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۹
مناظره آیات جوادی آملی و سیدان/ بهشت صرفا در لذت‌های جسمی نیست
سال ۱۳۶۴ مناظره‌ای میان آیات جوادی آملی و سیدان در باب مسئله معاد در مشهد برگزار شد که این مناظره فلسفی با اشکال آیت‌الله سیدان پیرامون نظر فلاسفه آغاز شد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۸
نقدهای شعاعیان از مارکسیسم‌لنینیسم به‌روایت وحید افراخته/ باید خوی آمریکایی را در جهان ریشه‌کن کرد
مصطفی شعاعیان چپ مستقل بود و بیشتر با مذهبی‌ها رفاقت داشت. او معتقد بود باید خوی آمریکایی را در جهان ریشه‌کن کرد. شعاعیان نقدهای شدیدی بر جریان‌های چپ دوران پهلوی وارد کرد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۷
سخن قبیح ملاصدرا از نظر شیخ احمد احسایی/ آیا پیشوای شیخیه فلسفه می‌دانست؟
شیخ احمد احسایی قول سنخیت میان خالق و مخلوق را کفر می‌داند و بر همین اصل به ملاصدرا ایراد می‌گیرد و سخن او را که فلسفه‌اش برگرفته از آیات و روایات است، قبیح می‌پندارد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۶
روزی که کربن از بورکهارت بد گفت و سیدحسین نصر قهر کرد/ به کدام فیلسوف عارف قداره‌بند گفتند
کربن با فلسفه سنت‌گرایی مخالف بود درصورتی‌که نصر به آن دلبستگی داشت. کربن در یک سخنرانی از بورکهارت انتقاد بدی کرد و باعث شد تا نصر قهر کند، هرچند که این دو دوستان خوبی بودند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۵
مناظره مکتوب سیدجمال اسدآبادی با ارنست رنان در پاریس/فیلسوف فرانسوی به بطلان براهینش ایمان آورد
ارنست رنان فیلسوف مشهور فرانسوی خطابه‌ای در سوربن ایراد کرد و در آن گفت اسلام و دانش باهم جمع نمی‌شوند. سید جمال اسدآبادی پاسخ او را داد و برهان این پاسخ باعث شد تا رنان از نظر خود برگردد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۴
وقتی تاگور مناظره‌اش با یک ایرانی را ناتمام گذاشت/رعایت نکردن لوازم بحث از سوی فیلسوف هندی
مناظره تاگور با شریعت سنگلجی از براهین عقلی آغاز شد و به طرح مقوله عشق از طرف تاگور کشید. طرف ایرانی اعتراض کرد که با ترک محل از طرف تاگور مواجه شد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۳
جدلی میان سروش و فردید که کارشان را به دادگاه کشاند/چرا فردید سروش را عامل انحراف انقلاب می‌دانست
یکی از سخنرانی‌های دینانی با حضور توامان فردید و سروش همراه بود. در این جلسه برخی از فردید درباره سروش پرسیدند و صدای او را ضبط کردند و به سروش نشان دادند. سروش هم به دادگاه شکایت کرد.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۲
انقلابیونی که خوش نداشتند علامه طباطبایی با هانری کربن دیدار کند
علامه طباطبایی علاقه‌مند به گفت‌وگو با هانری کربن بود و در جلساتش با او آخرین دستاورهای فلسفی در غرب را می‌شنید که از ماهیت شیعه برایش صحبت می‌کرد اما برخی از انقلابیون این را برنمی‌تابیدند.
-
مواجهات و جدل‌های فلسفی/۱
ملاصدرا می‌خواهد با عقل ناقص بشری پی به رموز خلقت ببرد/ معاد حکمت متعالیه بیراهه است
جدل میان اهالی فکر و اندیشه امری معمول در هر تمدنی است. در تمدن اسلامی بویژه در زمینه اثبات معاد همیشه میان متفکران بحث و جدل بوده است. منتقدان فلسفه ملاصدرا را از این جهت نقد می‌کردند.