دستان هنرمندان اراکی بر ضریح ابراهیم مجاب (ع)/هنرمندان بوی بهشت کربلا را به شهر آوردند

به گزارش خبرنگار مهر، خداوند بزرگ است و مهربان و در کنار رازِ رسیدن به بهشت که بندگی خالصانه است، گوشه ای از نورِ بهشت موعود را بر انسان متجلی کرده است. آن زمان که خون پاک حسین (ع) و یارانش بر دشتی خشک جاری می شد، می رفت تا  سرزمینی از جنس نور و بهشت در زمین مهیا شود، سرزمینی که پس از گذشت بیش از هزار سال هنوز بوی عشق می دهد و بندگی و در این زمانه این دست هنرمندان اراکی است که  بوی بارگاه ابراهیم مُجاب(ع) را که در کربلا مدفون شده به شهر اراک آورده اند.

ابراهیم مُجاب(ع) خیلی برای اراکی ها غریبه نیست زیرا امامزاده محمد عابد(ع) پدر بزرگوارش سال هاست که همسایه مردم این شهر است و مامنی برای دلهای شکسته شان، ابراهیم مُجاب (ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است و مُجاب زمانی لقب ایشان شد که امام حسین (ع) جواب سلام ایشان در ورود به حرمشان را دادند.

به کارگاهی که در قلب شهر اراک برپاست سری می زنم، در خیابان شهید ادبجو اراک، یکی از کارگاه هایی که بخشی از ساخت ضریح در آن انجام می شود، پیرمرد نگهبان با روی باز به استقبال می آید، کارگاه مرتبی که دو نفر در آن مشغول قلم زنی هستند یکی مسن است و دیگری جوان، هنرمندانی که دستانشان برای حک کردن آیه های نور بر قلب فولاد انتخاب شده اند.

گوشه کارگاه سازه چوبی ضریح قرار دارد و قرار است قطعات قلمزنی از طلا و نقره بر روی آن سوار شود. خط ثلث برجسته، خطی است که با قلم بر تن سرد فلز جان می گیرد، سوره اعلی، سوره توحید و سوره قدر.

اگر صدبار دیگر ضریح ائمه را تخریب کنند صدبار دیگر آن ها را بهتر ازقبل می سازیم

برای شروع سوال ها به سراغ آن که باتجربه تر به نظر می آید می روم و او قبل از هرچیز از احساسش می گوید و اینقدر ملموس و واقعی که دوست داری فقط گوش کنی و چیزی ننویسی، محمود بلورچی از حس خوبش این طور می گوید: تمام کارها در دنیا بهانه ایست برای نزدیکی به خداوند، ساختن ضریح نیز برای من هنرمند فرصتی برای نزدیکی بهتر و بیشتر با خداوند متعال است.

وی می افزاید: خوشحالم که برای انجام این کار انتخاب شده ام، انجام برخی از کارها توفیق می خواهد و این اولین تجربه، برای من سرشار از برکت بوده است.

این هنرمند قلمزن اراکی اینطور ادامه می دهد: من مطمئنم وجود این ضریح در شهر اراک با خود خیر و برکت به همراه دارد و همین که این ضریح کنار ضریح امام حسین (ع) در کربلا باشد، رضایت روحی و معنوی بهمراه دارد.

بلورچی با اشاره به اینکه آدم ها برای عزیزانشان بهترین هدیه را می فرستند، بیان می کند: در این کارگاه عده ای از هنرمندان جمع شده اند تا با هنر خود خلوصشان را به عزیزترین بندگان خدا نشان دهند. وی ادامه می دهد: انجام این هنر با این ظرافت و حساسیت نشانه درجه بندگی است نه تشریفات و نمایش هنری؛ بلکه تمام این کارها برای این است که نشان دهیم چقدر به ائمه نزدیکیم و از شیعه بودن خود لذت ببریم.

بلورچی با اشاره به اینکه تخریب ضریح ائمه (ع) و توهین به مقدسات شیعیان نشان از کینه و ضعف دشمنان است، می گوید: هنرِمن و دوستانم یک مبارزه فرهنگی و شیعی است، اگر صدها بار دیگر ضریح  ائمه را خراب کنند ما صدها بار دیگر آن ها را با آینه کاری، منبت کاری وکاشی کاری های بهتر از قبل می سازیم.

وی که 12 سال است قلم می زند و در این روزها به همراه چند هنرمند قلمزن دیگر،گاهی 12 ساعت نیز در کارگاه کار کند، می افزاید: بُعد زمان و مکان مهم نیست، این زمان حسی است که با کار کردن در این کارگاه ما را به زمان و مکان هایی می برد که شاید هرگز نبوده ایم.

بلورچی معتقد است که کار هنری مسئولیت هم بهمراه دارد و باید حس خوب را هم به مخاطب منتقل کند.

سوره اعلی، توحید و قدر حک شده بر ضریح

و اما هنرمندی که با سرانگشتانش چنین ظرافتی را طرح زده کسی نیست جز استاد برجسته قلمزنی جهان محمدمهدی باباخانی که 25 سال است که خوشنویس است و 20 سال قلمزن. باباخانی می گوید: برای اولین بار است که کار طراحی یک ضریح را بر عهده داشتم و تمام مراحل طراحی ضریح شامل ترکیب کلی، جزئیات نقوش و هیئت بندی را انجام داده ام.

وی می افزاید: در قسمت پایین ضریح سوره اعلی و در قسمت بالایی و تاج سوره توحید و قدر به خط ثلث برجسته کار شده است.

این استاد قلمزن با بیان اینکه طرح گل های ضریح ختایی است می گوید: در بیشتر نقوش از گل های پنج پر و هفت پر به یاد پنج تن آل عبا و امام هفتم، امام موسی کاظم (ع) استفاده شده است و همین طور در قسمت گنبد گل های 12 پر به یاد دوازده معصوم(ع) کار شده است.
 

مرتضی گودرزی که نزدیک 5 ماه است به گروه پیوسته و جوانترین عضو گروه قلم زنان است، می گوید: این که در این مکان آیه های نورانی و کلام خدا حک می شود برای من که تجربه کمی دارم، دنیای تجربه و توفیق است.

وی معتقد است که کار کردن همان ذکر خداست و می افزاید: هر فردی به نحوی با کارش مشغول عبادت خداست و سماع وجودی انسان از کارکردن است.

گودرزی در مورد اینکه هنری که آن ها خلق می کنند تا مدت ها پس از مرگ آن ها باقی خواهد ماند، بیان می کند: به جا گذاشتن اثر هنری یا خلق کردن اثر برای آیندگان احساسِ خوبی است و اینکه  این اثر در مکانی مقدس باشد احساس خوب را وصف نشدنی هم می کند.

حیدری نیز که از ابتدای پروژه به عنوان نگهبان در این کارگاه حضور داشته است، می گوید: سال 89 ، مصادف با شهادت حضرت زهرا(س) کار در کار گاه آغاز شد و در این مدت مردم زیادی برای استفاده از برکات حضور این ضریح به این کارگاه آمدند و ارادت خود را نشان دادند. من نیز از برکات حضور در کنار ضریح بی بهره نبودم .

آغاز ساخت ضریح ابراهیم مُجاب در اراک به دو سال گذشته باز می گردد آغازی که با دست این هنرمندان برجسته شروع شد و و حالا این ضریح مراحل پایانی خود را طی می کند تا به مامن اصلی خود و نزد صاحب اصلیش باز گردد.

ناظر فنی پروژه ساخت ضریح ابراهیم مجاب، می گوید: ساخت تمامی مراحل پروژه ضریح ابراهیم مجاب به ستاد بازسازی عتبات عالیات استان مرکزی واگذار شده است و سعی شده در قسمت های هنری چون نجاری، قلم زنی، میناکاری، زرگری و معرق از هنرمندان برجسته استان استفاده می شود.

عباس فخار می افزاید: مراحل انجام پروژه در کارگاه های مختلفی چون نجاری، نقره و مس، آبکاری ، معرق و کارگاه زرگری انجام شده است.

وی با بیان اینکه هم اکنون این پروژه مراحل پایانی خود را طی می کند و در نیمه دوم مهرماه در مصلی بیت المقدس اراک رونمایی و سپس به کربلای معلی منتقل می شود تصریح کرد:  برای این پروژه بالغ بر چهار میلیارد تومان هزینه شده که تمامی هزینه آن توسط مردم استان مرکزی تامین شده است.

وی در خصوص مصالح ضریح می گوید: در ساخت ضریح از مصالحی چون چوب ساج، مس نقره و طلا استفاده شده است. چوب ساج ضریح از کشور شیعه نشین بِرمه تهیه شده است ودلیل انتخاب ساج این است که توانایی 300 تا 400 سال عمر مفید را دارد و در شرایط بد و رطوبتی مقاوم است.

ناظر فنی پروژه می گوید: حدود پنج کیلوگرم طلا، یک هزار و 150 کیلوگرم نقره و 500 کیلوگرم مس برای ساخت ضریح استفاده شده است.

به سازه چوبی ضریح که تا چند روز دیگر با قمزنی هایی از طلا و نقره کار می شود نزیک می شوم، در قسمت های مختلف آن دستنویس هایی دیده می شود یکی به رنگ آبی، یکی سبز و دیگری سیاه که همگی نشان از ارادت و حاجت مردم بازدیدکننده داشته است، یکی می خواسته سلامش بر حسین (ع) و یارانش را به واسطه ضریح به کربلا برساند، یکی شفای بیمارش را می خواسته و یکی عاقبت بخیری فرزندانش را.

 نگهبان به یکی از آن ها اشاره می کند و می گوید: این را  یک پسربچه نوشت. پسربچه با خط و زبان خودش نوشته بود:" من می خواهم پدرم با موفق باشد و پدرم برای من دوچرخه بخرد و در همه درسهام موفق باشم." و اسمش را پایین تر نوشته بود. چشم هایم پر از اشک می شود دلم می خواهد من هم چیزی بنویسم ولی نمی دانم چه؟  فقط زیر لب می گویم: السلام علی الحسین... شاید که سالار شهیدان نیز جوابم را بدهد، همچون جوابی که به صاحب این ضریح داد.

گزارش: سمیه انصاری فر