حرمت نمکی که با ناخالصی شکسته شد/ حذف نمک‌های فله‌ای از دغدغه‌های نظام سلامت

به گزارش خبرنگار مهر، نمک بلورین با طعم شورش يكي از نخستين مواد نگهدارنده‌‌ايست كه بشر آن را به خاطر خواص ضد ميكروبي و جلوگيري از فساد و صد البته به دليل بهبود طعم از دير باز به مواد غذايي خود افزوده است.

نمك در طبيعت به دو صورت محلول در آب و جامد (معادن نمك) موجود است. هنگام استخراج نمك از آب‌هاي شور و معادن، ناخالصي‌هايي وارد آن مي‌شود كه براي سلامتي انسان بسيار مضر است.

همچنین نمک به عنوان یکی از مواد مصرفی در تهیه نان اهمیت دارد، زیرا قسمت اعظمی از سبد غذایی خانواده‌های ایرانی به نان‌ها،  به ویژه انواعی که به شکل سنتی تهیه می‌شوند اختصاص می‌یابد. هرچند هشدار درباره ناخالصی نمک‌های موجود در بازار، بحث جدیدی نیست؛ اما توجه به کارگاه های نمک کوبی سنتی، توجه بیشتری را از سوی متولیان بهداشت کشور می طلبد.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک تصفیه شده کشور در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: نمک استخراجی از معادن دارای عناصری چون سولفات سدیم، سولفات کلسیم و فلزات سنگین چون جیوه، آرسنیک، مس، سرب، کادمیم است.

در تولید نمک به صورت سنتی هیچ یک از این عناصر از نمک جدا نمی شوند

علی اکبر ساداتی افزود: در تولید نمک به صورت سنتی هیچ یک از این عناصر از نمک جدا نمی شوند و حتی برخی از فلزات در اثر چکش های آسیاب که برای خرد کردن سنگ معدنی بکار می رود به نمک اضافه می شود.

وی با اشاره به اینکه بیشتر نمک‌های خوراکی موجود در بازار غیراستاندارد هستند، تصریح کرد: بیشتر این نمک‌ها در واحدهای نمک کوبی سنتی، بسته بندی می‌شوند و این واحدها توان حذف ناخالصی‌های موجود در نمک را ندارند.

ساداتی با بیان اینکه وجود این عناصر، خاصیت تجمیع تدریجی در برخی اندام ها را دارد، اظهار کرد: درست است که مقدار این عناصر ناچیز است اما تجمع این عناصر در اندام هایی چون کلیه و کبد باعث از کارافتادگی این اندام می شود.

وی اضافه کرد: از طرفی به دلیل اجبار وجود چهار گرم ید در یک تن نمک که یکی از عناصر مهم است، مشکلاتی از این باب نیز به نمک ها اضافه شده است.

ساداتی گفت: برخی از این نمک ها که با عنوان یددار در بازار عرضه می شوند از اضافه کردن ید ارزان قیمت و غیراستاندارد تولید شده اند و خطرات زیادی را برای سلامت افراد به ‌دنبال دارد.

اطلاع رسانی در خصوص مصرف نمک تصفیه شده بیشتر شود

رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک ادامه داد: تمام این موارد ایجاب می کند تا اطلاع رسانی در خصوص مصرف نمک تصفیه شده در جامعه بیشتر شود تا از جامعه از آسیب های احتمالی دور شود.

ساداتی بیان کرد: باید دانست که وجود بیش از  نیم گرم آرسنیک، بیش از دو دهم گرم کادمیم، پنج صدم گرم جیوه در هر تن نمک سرطان زاست. همچنین وجود 10 گرم آهن، یک گرم سرب و دو گرم مس در یک تن نمک نیز بسیار مضر است.

ساداتی ادامه داد: نمک همچنین به عنوان یکی از افزودنی ها در تولید نان است ولی متاسفانه در 90 درصد نانوایی های سنتی از نمک های غیربهداشتی و تصفیه نشده استفاده می شود؛ در حالی که قیمت تمام شده نان با توجه به مصرف نمک تصفیه شده در آن تعیین شده است.

وی گفت: در این خصوص انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک تصفیه با کمیسیون مجلس در خصوص ارتقا استاندارد بهداشت کشور جلسه گذاشته است تا با همکاری وزارت بهداشت بر این مشکل فائق شد.

 حذف عرضه نمک‌های فله‌ای یکی از دغدغه‌های نظام سلامت

ساداتی ادامه می دهد: بنابراین عرضه نمک‌های فله‌ای (باز) و یا بسته‌بندی شده غیراستاندارد یکی از دغدغه‌های نظام سلامت به شمار می‌آید و تلاش برای حذف این نمک‌ها از چرخه مصرف نیز ضروری به‌نظر می‌رسد؛ مسئله‌ای که البته مصرف‌کنندگان باید بیشتر به آن توجه کنند.

وی افزود: البته یکی از مشکلات مصرف کنندگان این است که از برندها و کارخانه هایی که به تولید نمک تصفیه می پردازند مطلع نیستند، زیرا خیلی از نمک های غیراستاندارد با بسته بندی شیک در فروشگاه ها عرضه می شوند، زیرا سودآوری بیشتری دارند.

ساداتی بیان کرد: نمک به‌صورت استخراج شده از معدن یا دریا در هر دو شکل، ناخالصی‌های فراوانی دارد که عمده‌ترین آنها، «سولفات کلسیم» یا همان «گچ» است که نوع دوم به خاطر سفید بودن، قابل تشخیص از اصل نمک نیست.

وی که مدیر کارخانه نمک تصفیه شده در گرمسار است، ادامه داد: فرآیند تصفیه نمک در کارخانه ها به این صورت است که با روش تبلورمجدد ناخالصي‌هاي محلول و نامحلول آن حذف شده و كاملا بهداشتي می شود.

2 کارخانه نمک تصفیه شده در استان مرکزی

وی اضافه کرد: پس از انحلال نمک درآب بخشی از ناخالصیهای نامحلول در آن ته نشین و جدا می شود و بخش ناخالصی محلول نیز با سودسوزآور به صورت اکسید درآمده و جدا می شود و تبدیل به شورا به اشباع از نمک می شود که از آن نمک تصفیه شده تامین می شود.

رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان نمک تصفیه شده گفت: این انجمن هم اکنون 14 نماینده دارد و به دنبال برگزاری جلسه با  شورای سیاست گذاری سلامت رسانه است تا با اطلاع رسانی از طریقه رسانه ضرورت مصرف این نمک را در جامعه ایجاد کند.

ساداتی ادامه داد: هم اکنون در استان مرکزی نیز دو کارخانه نمک تصفیه شده وجود دارد.

اگرچه براي پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي و عروقي و افزايش فشار خون مصرف كم نمك توصيه مي‌شود اما همان مقدار كم بايد از نمك‌هاي يددار تصفيه شده به دست آيد تا هم يد مورد نياز بدن را تامين كرده و هم عوارض احتمالي ناشي از وجود ناخالصي‌هاي نمك را برطرف كند. وجود ناخالصي‌ها در نمك علاوه بر ايجاد عوارض نامطلوب باعث كاهش شوري نمك شده، در نتيجه افزايش مصرف نمك را به دنبال دارد.

........................................

گفتگو: سمیه انصاری فر