آیا اتحادیه اروپا پابرجا می ماند

به گزارش خبرگزاری مهر، روز شنبه ده ها هزار نفر در مادرید، پایتخت اسپانیا در راهپیمایی تغییر که به دعوت حزب چپ رادیکال پودموس برگزار شده شرکت کردند. این اولین راهپیمایی بزرگی بود که این حزب ترتیب داده است. پودموس متحد نزدیک حزب سیریزا در یونان است و به نظر می‌رسد راهپیمایی روز شنبه فرصتی برای استفاده از روحیه‌ ای است که پیروزی «سیریزا» در انتخابات یونان ایجاد کرده است.

پس از دهه‌ ها برای اولین بار یک دولت چپگرای غیرمیانه در اروپا به قدرت رسیده و با توجه به نارضایتی عمومی از تبعات بحران اقتصادی سال‌ های اخیر چپگرایان امیدوارند که بتوانند مانند یونان در کشورهای دیگر اروپا هم به پیروزی برسند.

پیروزی سیریزا در یونان در ادامه جنبش هایی بود که در ایتالیا توسط حزب پنج ستاره، انگلیس توسط حزب بریتانیای مستقل، و احزابی همچون دزدان دریایی در بروکسل، سبزها و ... در اعتراض به سیاست های اتحادیه اروپا بویژه سیاست های اقتصادی آغاز شده بود. 

اروپا در دهه گذشته با بحران اقتصادی مواجه بود، بحرانی که کشورهایی همچون یونان، پرتغال، اسپانیا، ایتالیا و حتی فرانسه را درگیر خود کرد و با وجود اقدامات گسترده هنوز یونان نتوانسته از تبعات آن خارج شود. سیاست گذاران اتحادیه اروپا برای خروج کشورها از بحران اقتصاد طرح ریاضت اقتصادی را به آنها پیشنهاد کردند اما اجرای این سیاست خود موجب بروز مشکلات دیگر از جمله افزایش نرخ بیکاری در کشورهای مختلف اروپایی شد. یکی از اولین تبعات افزایش نرخ بیکاری گسترش یافتن احساسات ضد مهاجرتی بود. 

همانطور که اشاره شد حزب پنج ستاره در ایتالیا، دزدان دریایی، سبزها، آلمان جایگزین (جایگزنی برای آلمان) حزب مستقل بریتانیا، آزادی هلند و جبهه ملی فرانسه چند نمونه از احزابی هستند که در سال های اخیر در کشورهای مختلف اروپایی شکل گرفته اند. این احزاب با سر دادن شعارهایی بر ضد سیاست های اتحادیه اروپا و تاکید بر لزوم کسب استقلال از بروکسل، توانسته اند حامیان زیادی را برای خود دست و پا کرده و موج گسترش احساسات ضد یورو در قاره سبز شوند. 

نگاه مردم اروپا به اتحادیه در سال های گذشته 

در سال گذشته و پس از موفقیت هایی که احزاب ضد یورویی همچون پنج ستاره و بریتانیای مستقل در ایتالیا و انگلیس به دست آوردند، نظرسنجی های متعددی در مورد علاقه مندی مردم کشورهای مختلف اروپایی به اتحادیه اروپا انجام شد. برای مثال نتایج نظرسنجی روزنامه لاکورکس نشان داد در کشورهای اسپانیا، ایتالیا، آلمان و فرانسه طی یک سال گذشته، میزان احساسات ضد اتحادیه اروپا رشد چشمگیری داشته است. بر همین اساس در فرانسه، 43 درصد از مردم با حضور در اتحادیه اروپا مخالف هستند. این میزان در سال 2012 میلادی، 38 درصد بود. در آلمان 44 درصد از مردم این کشور احساسات ضد یورو دارند که این میزان در سال 2012 میلادی، 36 درصد را نشان می دهد.

به اعتقاد 37 درصد از مردم اسپانیا نیز، عضویت در اتحادیه اروپا امری منفی به شمار می رود. افزایش احساسات ضد اتحادیه اروپا در اسپانیا در حالی است که در ماه ژوئن سال 2012 میلادی، 26 درصد از مردم این کشور با عضویت در اتحادیه اروپا مخالف بودند.

در ایتالیا نیز 45 درصد از مردم احساسات ضد یورو دارند که البته میزان مخالفت با سیاست های بروکسل در سال 2012 در میان ایتالیایی ها، 39 درصد بوده است.

بلند شدن زمزمه های جدایی 

پیروزی حزب سیریزا در یونان عاملی شد تا بار دیگر بحث های مربوط به جدا شدن از اتحادیه اروپا رونق بگیرد. تا چندی قبل شاید فقط دولت مردان انگلیسی بودند که در مورد خروج این کشور از اتحادیه اروپا سخن می گفتند اما به نظر می رسد که حزب سیریزا نیز در پی این سیاست باشد. 

احزاب نوظهور در اروپا که اغلب تفکرات ضد یورو دارند نیز کم و بیش این رویکرد را دنبال می کنند و در صورت ادامه این روند به نظر می رسد اتحادیه اروپا دچار مشکلات اساسی شود. 

این جریان های نوظهور تا پیش از انتخابات یونان نتوانسته بودند دولتی را در کشورهای اروپایی تشکیل بدهند ولی موجب شکسته شدن آرا شده و موجب آن شده اند که احزاب قدرتمند سنتی دیگر نتوانند رای اکثریت را در انتخابات به دست بیاورند.

بر همین مبنا در سراسر اروپا ناظر بوده ایم احزابی که زمانی حرف اول و آخر را می زدند اکنون با کاهش آرای خود مواجه هستند. برای مثال حزب فیانا فایل در ایرلند و یا حزب سوسیال دموکرات در سوئد، بعد از آن که سال ها مسلط بودند اکنون دیگر قدرت سابق را ندارند.

در انگلیس و آلمان که به طور سیستماتیک قدرت بین جریان های چپ و راست جا به جا می شد اکنون احزاب کوچک تری شکل گرفته اند که در برخی موارد قدرت را با این گروه های سنتی سهیم شده اند، بر همین اساس در صورت ورود این احزاب به قدرت شاهد تغییر سیاست های کشورها در قبال اتحادیه اروپا خواهیم بود امری که در بلند مدت می توان عاملی برای فروپاشی اتحادیه اروپا باشد. 

گزارش: عبدالحمید بیاتی